Του Αρχιμ. Επιφανίου Οικονόμου
Ιεροκήρυκος Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος
«ΓΝΩΜΗ», 29/8/2009
Είναι η πρώτη φορά που ασχολούμαστε με τη γιόγκα αρθρογραφώντας. Οι μέχρι σήμερα γνώσεις μας κινούνταν σε θεωρητικό επίπεδο, αρμονικά προσαρμοσμένες στην επίσημη αρνητική τοποθέτηση της Εκκλησίας μας στην πολυδιαφημιζόμενη αυτή μέθοδο του διαλογισμού. Αφορμή για την σημερινή μας παρέμβαση στάθηκε δημοσίευμα του περιοδικού «Παρακαταθήκη» (αρ. 66, Μάιος - Ιούνιος 2009), σύμφωνα με το οποίο το Υπουργείο Παιδείας, με επίσημο έγγραφό του, καλεί τους εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε σεμινάρια με θέμα «Η Yoga στην Εκπαίδευση», που θα πραγματοποιηθούν στην Γερμανική Σχολή Αμαρουσίου στις 19 και 20 Σεπτεμβρίου.
Η ως άνω είδηση προκαλεί εύλογα ερωτηματικά, αφού, μελετώντας για την γιόγκα, διαπιστώσαμε ότι πρόκειται για αναπόσπαστο τμήμα της θρησκείας του ινδουισμού - βουδισμού, αυτοσυστηνόμενο ως μέθοδος για την καλή σωματική άσκηση και υγεία, που εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους, τόσο για την ψυχοσωματική, όσο και για την διανοητική υγεία όσων ασχολούνται μαζί της. Η θρησκευτική της διάσταση ομολογείται σαφώς από τους εκπροσώπους της: «Η λέξη γιόγκα σημαίνει αρμονία. Η γιόγκα είναι το πρακτικό μέρος μιας φιλοσοφίας που ονομάζεται Βεντάντα, η οποία ξεκίνησε από τις Ουπανισάδες και υποστηρίζει την ύπαρξη μιας και μόνο αλήθειας που διέπει να πάντα στο σύμπαν...» ("Learn in a Weekend ΓΙΟΓΚΑ". Διεθνές Κέντρο Σιβανάντα Γιόγκα Βεντάντα, έκδοση εφημερίδας «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», 1998)
Πιο συγκεκριμένα, «ο όρος γιόγκα χρησιμοποιείται ως προσδιοριστικός μιας από τις έξι κλασικές ορθόδοξες σχολές - κατευθύνσεις του Ινδουισμού, με τάσεις, μάλιστα και κατευθύνσεις που κινούνται μεταξύ ακραίου υπερασκητισμού και οργιαστικού σεξουαλισμού. Είναι, όμως, η γιόγκα γυμναστική; Μπορεί κάποιος να απομονώσει την πρακτική άσκηση από το θρησκευτικό της υπόβαθρο και περιεχόμενο; Μπορεί κάποιος να παραβλέψει τον σκοπό για τον οποίο χρησιμοποιείται; Αναμφιβόλως όχι. Και ο ισχυρισμός διαφόρων κέντρων, ινστιτούτων, σχολών ή και γυμναστηρίων που την παρουσιάζουν ότι στερείται θρησκευτικού χαρακτήρα ή την παρουσιάζουν δήθεν ως «επιστημονικού» χαρακτήρα ψυχοσωματική πρακτική ή ως μέθοδο απλώς ευεξίας και πνευματικής αυτογνωσίας; Αναμφιβόλως, οι ισχυρισμού αυτοί είναι ανακριβείς. Προκαλούν σύγχυση, χρησιμοποιώντας, μάλιστα, πολλές φορές, ένα εξαιρετικά ελκυστικό λεξιλόγιο.
Αντιθέτως, η γιόγκα είναι θρησκευτικό σύστημα θεωρίας και τεχνικών που εξελίσσεται σε διάφορα στάδια και πρακτικές, στις οποίες εντάσσεται και ο διαλογισμός και αποβλέπει, αυτός που τη χρησιμοποιεί, με την καθοδήγηση και του δασκάλου (γκουρού), στη διάρκεια μιας και μόνο ζωής να ενωθεί με το απρόσωπο Απόλυτο Ένα του Ινδουισμού. Έτσι θα έχει πετύχει να λυτρωθεί και να εξιλεωθεί για τα σφάλματα και τα λάθη που διέπραξε κατά τη διάρκεια, υποτίθεται, όλων των προηγουμένων μετενσαρκώσεων» (π. Βασίλειος Γεωργόπουλος, «Ομολογία», περιοδικό Ι. Μ. Νικαίας, τεύχος 74, Απρίλιος 2009)
Στο ίδιο δημοσίευμα του περιοδικού «Παρακαταθήκη», επισημαίνονται οι σωματικοί και πνευματικοί κίνδυνοι της γιόγκα. Αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Η Αμερικανική Ένωση Γιόγκα αποτρέπει από τη γιόγκα τα παιδιά, αλλά και τις εγκύους και τις θηλάζουσες μητέρες, επισημαίνοντας ότι «είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνο για τις εγκύους να κάνουν ασκήσεις γιόγκα, εξαιτίας της πιθανότητας εμβολισμού των αγγείων με αέρα» (www.americany-ogaassociation,org/general.html). Επίσης, πολλοί δάσκαλοι γιόγκα, αλλά και η εν λόγω Ένωση τονίζουν τους σωματικούς κινδύνους που συνεπάγεται η γιόγκα για τα παιδιά κάτω των 16 ετών... Άλλοι κίνδυνοι είναι ο υπεραερισμός, οι τραυματισμοί του διαφράγματος και άλλων αναπνευστικών μυών και η κατάρρευση των πνευμόνων από τις αναπνευστικές ασκήσεις γιόγκα»
Ως προς τους πνευματικούς κινδύνους επισημαίνονται τα εξής: «Ψυχιατρικές μελέτες αναφέρουν τις ψυχιατρικές επιπλοκές του διαλογισμού και σοβαρές μελέτες εξειδικευμένων ψυχολόγων κατονομάζουν τις ποικίλες βλάβες που παρουσιάζονται στους ανθρώπους που ασκούν διαλογισμό: απότομη διακοπή συνειδήσεως, προσβολές άγχους, δυσκολίες στη μνήμη, εξάλειψη ορίων, ανάρμοστα και ασύνδετα συναισθηματικά ξεσπάσματα, μακροχρόνια συναισθηματική ισοπέδωση, τινάγματα μυών, σπασμοί, οπτικές ψευδαισθήσεις κ. άλ...»
Από τα παραπάνω συμπεραίνεται ότι κάποιοι στο Υπουργείο Παιδείας εργάζονται συστηματικά για να παρασύρουν τα παιδιά μας στα σκοτεινά και επικίνδυνα μονοπάτια του αποκρυφισμού. Πρόκειται για μία ακόμα εκτροπή που αποσκοπεί στην ανατροπή των παραδοσιακών και σταθερών δεδομένων της πολύπαθης Ελληνικής Εκπαίδευσης, ο ευτελισμός της οποίας, τα τελευταία τριάντα χρόνια, είναι τραγικά εμφανής. Τα σοβαρά στελέχη ας αντιδράσουν όσο είναι ακόμη καιρός. Μπορούν άραγε;