Πολλά σημαντικά ἐγχειρήματα ξεκινοῦν ἀπό προσπάθειες ἐρασιτεχνικές κατά τρόπο δειλό καί ἀθόρυβο. Ὅταν ὅμως ὁ Θεός ἀποφασίζει νά σφραγίσει κάποιο ἔργο, τότε αὐτό γίνεται κατά τρόπο μυστικό, ἀλλά καί χαρούμενο, ἔτσι ὅπως τό ρυθμίζει ἡ ἀνεκλάλητη σοφία Του καί οἱ ὑπέρλογες ἐνέργειές Του.
Κάτι τέτοιο συνέβη μέ τή Σχολή Ἁγιογραφίας «Διά χειρός» τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Δημητριάδος. Ἡ ὅλη προσπάθεια νά μεταλαμπαδευθεῖ τό ἱλαρό καί εἰρηνόχυτο φῶς τῆς εὐλογημένης τέχνης τῆς ἁγιογραφίας σέ ἀνθρώπους πού ἐνδιαφέρονταν νά τό λάβουν, εἶχε ξεκινήσει πολλά χρόνια πιό πρίν στήν πόλη τοῦ Βόλου μέσα ἀπό τήν κίνηση τῆς Γ.Ε.Χ.Α. στό κτίριο τῆς Χριστιανικῆς Ἀγωγῆς τῆς πόλεως. Ἐκεῖ ὁ τότε λαϊκός καί μετέπειτα πρωτοπρεσβύτερος κ. Στυλιανός Ἀνανιάδης εἶχε ξεκινήσει νά μεταδίδει πολύτιμες γνώσεις εἰκονογραφίας σέ «χαρούμενους ἀγωνιστές» πού πλαισίωναν τή νεανική κίνηση τοῦ «Σωτῆρος» στό Βόλο. Τά ἱεραποστολικά ἔτη 1982 - 1983 καί 1983 - 1984 ξεκίνησε λοιπόν ἡ πρώτη ὁμαδική προσπάθεια ἐκμάθησης αὐτῆς τῆς εὐλογημένης τέχνης στά ὅρια τῆς Μητροπόλεως Δημητριάδος.
Ἀμέσως μετά αὐτή ἡ προσπάθεια συνεχίστηκε στό πνευματικό κέντρο «Κατακόμβη» τοῦ Ἱεροῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ τῆς πόλεως τοῦ Βόλου. Ἐκεῖ, στό ὑπόγειο τοῦ Ἁγίου Νικολάου, μέ πρωτοβουλία τοῦ προϊσταμένου τοῦ Ναοῦ πρωτοπρεσβυτέρου κ. Βασιλείου Ἀκριβοπούλου, ὁ πατήρ πλέον Στυλιανός Ἀνανιάδης συνέχισε νά μοιράζεται τίς γνώσεις του μέ ὅλους αὐτούς πού ἐπιθυμοῦσαν νά εἰσέλθουν στόν ἀληθινά ὡραῖο κόσμο τῆς εἰκονογραφίας. Μετά ἀπό λίγο ὁ π. Στυλιανός ἔπρεπε νά ἀποχωρήσει ἀπό τήν προσπάθεια αὐτή λόγῳ τῶν ὑπερβολικῶν ὑποχρεώσεών του σέ ἄλλους τομεῖς ἱεραποστολικῆς δράσεως τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας. Ἡ προσπάθεια ὅμως δέν διακόπηκε. Συνεχίστηκε ἀπό τούς μαθητές τοῦ π. Στυλιανοῦ χωρίς διακοπή γιά ἀρκετά χρόνια ἀκόμη. Λειτούργησε μάλιστα ταυτόχρονα γιά λίγα χρόνια καί μία δεύτερη παράλληλη προσπάθεια στόν Ἱερό Ναό Ἀναλήψεως τοῦ Χριστοῦ Βόλου.
Ἡ Σχολή «Διά χειρός» γεννήθηκε τό ἔτος 1999. Ἕνα βράδυ, κάπου στό χειμῶνα τοῦ 1998, ὁ τότε νεοενθρονισθείς Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ. Ἰγνάτιος κατέβηκε στήν «Κατακόμβη» τοῦ Ἁγίου Νικολάου, τό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ, καί βρῆκε μία παρέα τριάντα περίπου ἀνθρώπων νά ψηλαφοῦν ἐρασιτεχνικά τή μυστική γλῶσσα τῆς ἁγιογραφίας. Ἐνθουσιάστηκε πού εἶδε γύρω ἀπό ἕνα τραπέζι ν' ἀσχολοῦνται τόσοι ἄνθρωποι μέ τήν ἱερή αὐτή τέχνη τῆς εἰκονογραφίας καί ἀμέσως ἔδωσε τό σύνθημα τῆς δημιουργίας μίας ἐπαγγελματικῆς Σχολῆς Ἁγιογραφίας μέ σοβαρούς στόχους καί καλές προοπτικές γιά τούς σπουδαστές της. Ὁ σκοπός τῆς δημιουργίας τῆς Σχολῆς ἦταν διπλός. Πρῶτον ἡ Σχολή εἶχε σά φιλοδοξία νά μυήσει κάποιους ἀνθρώπους στήν ὑπέροχη καί θαυμάσια, ἀλλά καί σπάνια τέχνη τῆς ἁγιογραφίας καί δεύτερον θά προσπαθοῦσε, μέ τή συστηματική ἐργασία πού θά γινόταν μέσα σ' αὐτή, νά ἐμπνεύσει τό σωστό ἐπαγγελματισμό στούς νέους πού θά τήν πλησίαζαν, ἔτσι ὥστε νά δώσει καί μία ἀπάντηση στό δύσκολο πρόβλημα τοῦ βιοπορισμοῦ καί τῆς ἀνεργίας, πού ταλαιπωρεῖ πολλούς ταλαντούχους νέους τῆς ἐποχῆς μας.
Τό καλοκαίρι τοῦ 1999 ἄρχισαν οἱ κατάλληλες μελέτες, ζητήθηκε ἡ βοήθεια εἰδικῶν, ἔγινε ἔρευνα γιά τό πῶς ἐργάζονται ἄλλες Σχολές Ἁγιογραφίας καί τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1999 ἔγινε τό μεγάλο τόλμημα. Ἔτσι γεννήθηκε ἡ «Διά χειρός».
Ὑπῆρξε μεγάλη ἀποδοχή ἀπό τόν κόσμο καί ἀπό ἀρκετά νέα παιδιά πού θέλησαν νά ἔλθουν κοντά σ' αὐτή τήν προσπάθεια τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως καί νά σπουδάσουν τήν ὡραία τέχνη τῆς ἁγιογραφίας. Δημιουργήθηκε ἕνα πολύ σοβαρό πρόγραμμα σπουδῶν, πού δέν εἶχε νά ζηλέψει σέ τίποτε ἀκόμη καί προγράμματα Πανεπιστημιακοῦ ἐπιπέδου. Τό πρόγραμμα σπουδῶν χωρίστηκε σέ μαθήματα θεωρητικά καί πρακτικά. Τά θεωρητικά μαθήματα περιελάμβαναν τά Ἀρχαῖα Ἑλληνικά, τήν Ἁγιολογία, τή Βυζαντινή Ἀρχαιολογία, τήν Ἐκκλησιαστική Ἱστορία, τή Βυζαντινή Διακοσμητική καί τή Θεολογία τῆς Εἰκόνος. Τά πρακτικά μαθήματα περιελάμβαναν τό ἐλεύθερο σχέδιο, τή χρωματολογία, τή μαθητεία ἐπάνω στή φορητή εἰκόνα καί τήν τοιχογραφία. Ἡ διάρκεια σπουδῶν γιά κάθε σπουδαστή ὁρίστηκε σέ τέσσερα ἔτη. Μετά τό τέταρτο ἔτος θά ὑπῆρχαν πτυχιακές ἐξετάσεις. Μέ βάση τήν ἐπιτυχία σ' αὐτές θά γινόταν ἡ λήψη τοῦ πτυχίου. Τό πρόγραμμα ἀνέλαβαν νά τό ὑλοποιήσουν καθηγητές μέ περισσή φιλοτιμία καί διάθεση προσφορᾶς. Ἐκπαιδευτικοί ἀπό τή μέση ἐκπαίδευση, φιλόλογοι καί θεολόγοι καθώς καί ἀπόφοιτοι τῆς Ἀνωτάτης Σχολῆς Καλῶν Τεχνῶν πλαισίωσαν τή Σχολή «Διά χειρός» ἐθελοντικά, μέ σκοπό νά προσφέρουν στούς σπουδαστές τόν πολύτιμο θησαυρό τῶν γνώσεών τους. Κίνητρο ὅλων ἦταν ἡ ἀγάπη γιά τήν Ἐκκλησία καί ἡ διάθεση προσφορᾶς στούς νέους πού ἔχουν ἀνάγκη ἀπό ἐναλλακτικές προτάσεις στή δύσκολη ἐποχή πού ζοῦμε.
Στά ἑπόμενα χρόνια ἡ Σχολή Ἁγιογραφίας «Διά χειρός» συνέχισε τήν πορεία της ἄλλοτε πιό εὔκολα καί ἄλλοτε μέσα ἀπό ἀρκετές δυσκολίες. Ἄρχισε νά ὀργανώνει κάθε χρόνο ἐκδηλώσεις, κυρίως ἐκθέσεις εἰκονογραφίας καί ζωγραφικῆς, γιά νά δείξει τό ἐπίπεδο τῆς ἐργασίας πού συντελεῖται σ' αὐτή. Ἔτσι ἀπό τά πρῶτα ἔτη λειτουργίας της ἄρχισε νά γίνεται γνωστή στήν τοπική κοινωνία τῆς πόλεως τοῦ Βόλου, ἀλλά καί πέρα ἀπ' αὐτή. Ἄρχισε νά προσελκύει σπουδαστές καί ἀπό ἄλλες πόλεις, κυρίως τῆς Κεντρικῆς Ἑλλάδος, πού ἔρχονταν στό Βόλο νά μάθουν τήν ἱερή τέχνη τῆς εἰκόνος. Τό ἔτος 2000, στίς ἀρχές τοῦ Ὀκτωβρίου, εἶχε τή μεγάλη εὐλογία νά δεχθεῖ τήν ἐπίσκεψη τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κυροῦ Χριστοδούλου. Ἐπίσης τό καλοκαίρι τοῦ 2001 εἶχε τήν ὑψίστη τιμή νά τελέσει τόν ἁγιασμό τῆς ἐκθέσεως τῶν ἔργων τῶν σπουδαστῶν της ὁ μακαριστός Πάπας καί Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας κυρός Πέτρος.
Ἡ Σχολή παράλληλα μέ τίς ἐκθέσεις ἐπιδείξεως τῆς ἐργασίας της ἄρχισε νά ὀργανώνει καί ἐκθέσεις ἁγιογραφίας καί ζωγραφικῆς πού εἶχαν ἐμπορικό χαρακτῆρα. Σκοπός τους ἦταν ἡ οἰκονομική ἐνίσχυση τῶν σπουδαστῶν της, ἀλλά καί ἡ ἵδρυση καί ἡ συντήρηση μιᾶς πλούσιας εἰκαστικῆς καί θεολογικῆς βιβλιοθήκης. Οἱ ἐκθέσεις αὐτές ὀνομάστηκαν «Χρωμοδιαδρομές».
Ἕνα ἀπό τά σπουδαιότερα γεγονότα πού ὀργάνωσε ἡ Σχολή Ἁγιογραφίας «Διά χειρός» ὅλ' αὐτά τά χρόνια τῆς λειτουργίας της εἶναι τό πρῶτο πανελλαδικό συνέδριο εἰκονογραφίας, πού ἔγινε στό Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας στά Μελισσάτικα ἀπό τήν 8η μέχρι τήν 11ην Νοεμβρίου τοῦ ἔτους 2003. Σ' αὐτό τό συνέδριο συμμετεῖχαν καταξιωμένοι καλλιτέχνες, ἁγιογράφοι, θεολόγοι, πανεπιστημιακοί καθηγητές, κληρικοί, σπουδαστές καί ἐκπρόσωποι Ἱερῶν Μητροπόλεων ἁπ' ὅλη τήν Ἑλλάδα μέ σκοπό νά ἐξετάσουν τό φλέγον θέμα: «Τί ἔχει νά πεῖ ἡ ὀρθόδοξη εἰκονογραφία στόν ἄνθρωπο σήμερα». Τό συνέδριο σημείωσε ἀπόλυτη ἐπιτυχία καί ὅλοι ἀποχώρησαν μέ τίς καλύτερες ἐντυπώσεις καί μέ τή συμφωνία νά τό ἐπαναλάβουν μέ τήν πρώτη εὐκαιρία.
Ἔνα ἀκόμη πολύ σημαντικό πολιτιστικό ἐπίτευγμα τῆς Σχολῆς, πέρα ἀπό τίς κατ' ἔτος ἐκθέσεις πού ὀργανώνει, εἶναι ἡ πρώτη Διαβαλκανική ἔκθεση θρησκευτικῆς ζωγραφικῆς πού ὀργανώθηκε στό κτίριο «Giorgio de Chirico» τοῦ Δήμου Βόλου ἀπό τήν Κυριακή 2 Δεκεμβρίου 2007 μέχρι τήν Παρασκευή 7 Δεκεμβρίου 2007. Στό χῶρο αὐτό γιά πέντε ἡμέρες βρέθηκαν μαζί καλλιτέχνες ἀπό τά Βαλκάνια σέ μία κοινή εἰκαστική συνύπαρξη. Ἀφορμή γιά τήν εἰκαστική αὐτή συνύπαρξη εἶναι ἡ θρησκευτική πίστη. Ἐλεύθερα ὁ καθένας ἀντιλαμβάνεται τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ στή ζωή του. Ὁ ζωγράφος καί ὁ ἁγιογράφος ἀποδίδουν ἐλεύθερα αὐτή τή θεϊκή παρουσία μέ τά χρώματα καί τά πινέλα τους. Ἡ ἔκθεση αὐτή ἀπέδειξε ὅτι τούς λαούς τῶν Βαλκανίων δέν τούς ἑνώνει μόνον ἡ κοινή τους γεωγραφική συνύπαρξη. Συνδετικό κρίκο, ἄν τό θέλουν οἱ ἄνθρωποι, μποροῦν νά ἀποτελέσουν ἡ πολιτιστική ἔκφραση τοῦ καθενός, ὅπως καί ἡ θρησκευτική του ταυτότητα.
Ἐπίσης γιά κάποια καλοκαίρια λειτούργησε ἕνα σεμινάριο 36 ὡρῶν, τό ὁποῖο εἶχε ὡς ἀντικείμενό του τή γνωριμία μέ τήν παμπάλαια τεχνοτροπία τῆς ἐγκαυστικῆς εἰκόνος. Μ' αὐτόν τόν τρόπο εἶναι ζωγραφισμένες πολλές εἰκόνες πού φυλάσσονται στήν Ἱερά Μονή τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης τοῦ Σινᾶ καί προέρχονται ἀπό τήν ἐποχή πρό τῆς εἰκονομαχίας. Ὑπεύθυνη τοῦ σεμιναρίου αὐτοῦ ἦταν ἡ κ. Κατερίνα Περιμένη, ζωγράφος καί ὑπεύθυνη διδασκαλίας τῆς ἐγκαυστικῆς στό Μουσεῖο Μπενάκη τῶν Ἀθηνῶν. Παράλληλα πραγματοποιήθηκε κατά τή διάρκεια τῶν θερινῶν περιόδων καί ἕνα δεύτερο σεμινάριο προοπτικοῦ σχεδίου μέ ὑπεύθυνο τόν καθηγητή τῆς Σχολῆς «Διά χειρός» κ. Ἰωάννη Ἀνδρέου, πού ἀπέδωσε πολύτιμες καί σπάνιες γνώσεις σ' ὅσους ἐνδιαφέρθηκαν καί συμμετεῖχαν σ' αὐτό.
Παράλληλα μέ τήν ἐκμάθηση τῆς εἰκονογραφίας στή Σχολή «Διά χειρός» ὑπάρχουν καί μερικά ἀκόμη τμήματα. Κατ' ἀρχήν ὑπάρχει τό τμῆμα Συντηρήσεως ἔργων τέχνης, τό ὁποῖο λειτουργεῖ κάτω ἀπό τήν ἐποπτεία τῆς οἰκογενείας Μαργαριτώφ. Ὑπεύθυνη καθηγήτρια τοῦ προγράμματος σπουδῶν εἶναι ἡ κ. Μάνια Μαργαριτώφ, μέ τήν ἐργασία τῆς ὁποίας οἱ σπουδάστριες καί οἱ σπουδαστές μαθαίνουν τήν εὐαίσθητη ἐργασία τῆς συντηρήσεως καί ἀποκαταστάσεως παλαιῶν εἰκόνων, τή συντήρηση καί θεραπεία τῶν φθαρμένων ἀπό τό χρόνο ξύλων καί γενικότερα τήν ἀξιολόγηση τῶν παλαιῶν ἔργων τέχνης καί τήν ἀποκατάστασή τους μέ τόν καλύτερο δυνατό τρόπο.
Τό δεύτερο τμῆμα πού λειτουργεῖ μέσα στά πλαίσια τῆς Σχολῆς ἁγιογραφίας «Διά χειρός» εἶναι τό παιδικό τμῆμα. Τό τμῆμα αὐτό ἀπευθύνεται σέ παιδιά καί ἐφήβους καί προσφέρει πλούσιες γνώσεις πάνω στή ζωγραφική καί στό ἐλεύθερο σχέδιο. Ὅσα παιδιά τό ἐπιθυμοῦν, μέ τήν προσεκτική καθοδήγηση τῶν καθηγητῶν τους μποροῦν νά κάνουν καί τά πρῶτα βήματα στήν εἰκονογραφία. Μέσα σ' ἕνα ἀσφαλές ἀπό πολλές ἀπόψεις περιβάλλον τά παιδιά γνωρίζουν τόν ὑπέροχο κόσμο τῶν εἰκαστικῶν τεχνῶν καί ἐλεύθερα ἐπιλέγουν τίς κατευθύνσεις στίς ὁποῖες ἐνδιαφέρονται νά ἐπιδοθοῦν καί νά προοδεύσουν.
Μέσα στό καλοκαίρι στή Σχολή «Διά χειρός» λειτουργεῖ καί θερινό τμῆμα. Τό τμῆμα αὐτό λειτουργεῖ τρεῖς φορές τήν ἑβδομάδα γιά τούς μῆνες Ἰούλιο, Αὔγουστο καί Σεπτέμβριο καί ἡ συμμετοχή σ' αὐτό εἶναι δυνατή γιά ὅποιον ἐπιθυμεῖ νά γνωρίσει τή φορητή εἰκόνα.
Μία ἀκόμη δραστηριότητα τῆς Σχολῆς εἶναι ὅτι μπορεῖ πλέον νά ἀναλαμβάνει παραγγελίες γιά τή φιλοτέχνηση φορητῶν εἰκόνων, τοιχογραφιῶν ἤ ἄλλων ἔργων τέχνης. Ὁ σκοπός βεβαίως δέν εἶναι κερδοσκοπικός, ἀφοῦ ἡ Σχολή τελεῖ κάτω ἀπό τήν αἰγίδα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Δημητριάδος, γι' αὐτό καί οἱ τιμές κυμαίνονται σέ πολύ λογικά ἐπίπεδα, ἔχοντας σά στόχο νά ἐνισχύουν τή βιβλιοθήκη τῆς Σχολῆς καθώς καί τήν ὀργάνωση τῶν διαφόρων ἐκδηλώσεών της. Κυρίως ὁ στόχος εἶναι νά ἔλθει τό πλατύ κοινό σέ ἐπαφή μέ τή σωστή εἰκόνα, μέ τό αὐθεντικό ἀντικείμενο τέχνης, μέ τό σωστό ἐργαλεῖο προσευχῆς καί ὄχι μέ τίς φτηνές χάρτινες καρικατοῦρες, μέ τίς ἀπατεωνίστικες μεταξοτυπίες, πού πλασάρονται ὡς χειροποίητες σ' ὅσους δέ γνωρίζουν καί μέ τίς ἀμέτρητες ἄλλες κακοτεχνίες πού κυκλοφοροῦν ἀνεμπόδιστα καί ἐλεύθερα στό ἐμπόριο. Ἡ φτήνια καί ἡ εὐτέλεια σκοτώνουν τήν ὀμορφιά καί τήν αὐθεντικότητα πού κρύβει μέσα του αὐτό τό ἔργο ψυχῆς, πού ὀνομάζεται εἰκόνα. Ἡ Σχολή ἁγιογραφίας «Διά χειρός» μέ τίς παραγγελίες της θέλει νά μάθει στούς ἀνθρώπους νά περιφρονοῦν τά ὑποκατάστατα τῶν εἰκόνων καί νά διαλέγουν τίς ἀληθινές εἰκόνες, ἔτσι ὥστε νά ἔχουν στά χέρια τους πραγματικά πολύτιμα ἐργαλεῖα προσευχῆς, ὅπως ταιριάζει στή λατρεία τοῦ Θεοῦ μας.