Ιερός Ναός Αναλήψεως του Χριστού Βόλου, Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2011
Σεβασμιώτατε,
Με αισθήματα χαράς και δοξολογίας προς τον εν Τριάδι Θεό η κατά την Δημητριάδα Εκκλησία σας υποδέχθηκε εχθές το βράδυ στην Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών, όπου παρουσιάσατε μια λαμπρή εισήγηση με θέμα «Η ορθόδοξη θεολογία και οι προκλήσεις του 21ο αιώνα». Σήμερα σας τιμά με τον Χρυσούν Σταυρόν, την Ανώτατη Τιμητική Διάκριση της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος. Αισθανόμαστε ιδιαίτερη τιμή και συγκίνηση για την εκ μέρους σας αποδοχή της προσκλήσεώς μας καθώς και για την παρουσία σας ανάμεσά μας, και δοξάζουμε τον Θεό γι' αυτήν την ευκαιρία και γι' αυτό το δώρο. Εχθές στην Ακαδημία γευθήκαμε τη σοφία σας, τη θεολογική σας δεινότητα και την γρηγορούσα εκκλησιαστική και θεολογική σας συνείδηση· σήμερα είχαμε το προνόμιο και την ιδιαίτερη τιμή και χαρά να συλλειτουργήσουμε μαζί σας και να είμαστε εις θέσιν να σας επιδώσουμε τον Χρυσό Σταυρό, την Ανώτατη Τιμητική Διάκριση της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος. Τιμητική Διάκριση που θέλει να υπογραμμίσει και να εξάρει την εκκλησιαστική, θεολογική και ευρύτερη πνευματική προσφορά σας.
Τίμιον πρεσβυτέριον, Χριστού διακονία, λαέ του Θεού ηγαπημένε,
Στο πρόσωπο του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Περγάμου κ. Ιωάννη Ζηζιούλα αναγνωρίζουμε και τιμούμε μια μεγάλη εκκλησιαστική, θεολογική και πνευματική φυσιογνωμία της Ορθοδοξίας του καιρού μας. Μια φυσιογνωμία που γνωρίζει να συνδυάζει αρμονικά την πιστότητα στην Παράδοση με το αίτημα της ανανέωσης· μια προσωπικότητα της οποίας το κύρος και η απήχηση ξεπερνούν κατά πολύ τα όρια της πατρίδας μας, της Ελλάδος, τα όρια του ελληνόφωνου χριστιανισμού, ακόμη και τα ομολογιακά όρια της Ορθοδοξίας, καθώς ο Μητροπολίτης Ιωάννης είναι πρόσωπο σεβαστό, αγαπητό και υπολογίσιμο πρωτίστως στο κλίμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Εκκλησίας της Ελλάδος, αλλά και μεταξύ των άλλων Ορθοδόξων Εκκλησιών, όπως και των άλλων των χριστιανικών παραδόσεων.
Ο Μητροπολίτης Ιωάννης Ζηζιούλας υπήρξε μαθητής του μεγάλου Ρώσου ορθόδοξου θεολόγου π. Γεωργίου Φλωρόφσκυ. Γεννήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 1931 στο Καταφύγιο Κοζάνης. Σπούδασε Θεολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Harvard στη Βοστώνη. Εκπόνησε διδακτορική διατριβή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με θέμα «Η ενότης της Εκκλησίας εν τη Θεία Ευχαριστία και τω Επισκόπω κατά τους τρεις πρώτους αιώνας». Έχει διατελέσει καθηγητής συστηματικής θεολογίας στα πανεπιστήμια Εδιμβούργου, Γλασκώβης, King's College του Λονδίνου και Θεσσαλονίκης. Το 1986 εξελέγη αθρόον (κατευθείαν από λαϊκός) από τη σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου σε Μητροπολίτη Περγάμου. Το 1993 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και το 2002 διετέλεσε πρόεδρός της. Είναι ο Ορθόδοξος Συμπρόεδρος της Μικτής Διεθνούς Επιτροπής Θεολογικού Διαλόγου μεταξύ των Ορθόδοξων Εκκλησιών και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, καθώς και Διευθυντής του Γραφείου του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Αθήνα. Έχει συγγράψει πλήθος μελετημάτων και άρθρων, ενώ για το έργο του έχουν γραφτεί δεκάδες διδακτορικές διατριβές, και δημοσιευθεί εκατοντάδες μελέτες και άρθρα σε διεθνή περιοδικά και εγκυκλοπαίδειες.
Το έργο του Μητροπολίτη Περγάμου είναι πολυδιάστατο και μεγάλης σπουδαιότητας. Σήμερα θα επιμείνουμε σε ορισμένες μόνο όψεις της ευχαριστιακής - εκκλησιολογικής του σκέψης, προκειμένου να φανερωθεί η οικουμενική, ταυτόχρονα παραδοσιακή αλλά και ανανεωτική σπουδαιότητα των λόγων του. Η Εκκλησία, μας λέει ο Σεβασμιώτατος, δεν αποτελεί απλά και μόνο ένα θεσμό, ένα τετελεσμένο καθίδρυμα, στο οποίο εκ των υστέρων ερχόμαστε να ενταχθούμε και να συμμετάσχουμε στη μυστηριακή ζωή της. Αλλά αποτελεί πρωτίστως ένα τρόπο υπάρξεως, που συνδέεται στενά τόσο με την ύπαρξη του Θεού και την ύπαρξη του ανθρώπου όσο και με την ύπαρξη ολόκληρου του κόσμου. Όταν λέμε ότι η Εκκλησία είναι ένας τρόπος υπάρξεως εννοούμε ότι αποτελεί τον τόπο, όπου όλοι εμείς που είμαστε μέλη της και συνεπώς αποτελούμε «εικόνες του Θεού», μετέχουμε σε ένα γεγονός κοινωνίας, με άλλα λόγια σε μια ιδιαίτερη σχέση με ολόκληρο τον κόσμο και το Θεό, ένα γεγονός που οφείλει να εικονίζει τον τρόπο υπάρξεως της Αγίας Τριάδος, καθώς στην προαιώνια βουλή του Θεού και Πατρός οφείλεται η έγχρονη πραγμάτωση του σχεδίου της θείας Οικονομίας και κατεξοχήν του εκκλησιαστικού γεγονότος. Όλα αυτά ίσως στις μέρες μας ακούγονται σαν θεωρητικές συλλήψεις, που δύσκολα θα μπορούσαν να βρούν πρακτική εφαρμογή στην Εκκλησία της εποχής μας. Ωστόσο για τον Σεβασμιώτατο Ιωάννη τα πράγματα μπορούν να ιδωθούν διαφορετικά.
Πως λοιπόν θα μπορούσε κάποιος να βιώσει τον τριαδικό τρόπο υπάρξεως του Θεού ο οποίος και αποτελεί τον σκοπό της εν Χριστώ ζωής, με άλλα λόγια να φτάσει στη θέωση; Δεν θα μπορούσε να υπάρχει άλλος τρόπος και τόπος από την μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας (ας θυμηθούμε εδώ τον άγιο Νικόλαο τον Καβάσιλα που λέει ότι «η Εκκλησία σημαίνεται εν τοις μυστηρίοις») και πρωτίστως στο ένα και μοναδικό, καθολικό μυστήριο της Ευχαριστίας. Όπως μας περιγράφει με εύγλωτο τρόπο ο Σεβασμιώτατος Περγάμου το όλο ζητημα, η Ευχαριστία δεν πρέπει να κατανοηθεί ως ένα από τα πολλά μυστήρια της Εκκλησίας, όπως έχουμε συνηθήσει να την βλέπουμε, αλλά ως η κατεξοχήν συστατική-ιδρυτική πράξη της Εκκλησίας. Όπως είπαμε η Εκκλησία δεν είναι κάτι (ο ναός, ένας θεσμός, ένα σωματείο κλπ.) που υπάρχει ήδη και στο οποίο καλούμαστε απλά να ενταχθούμε, αλλά αντίθετα συγκροτείται κάθε φορά που τελείται η Ευχαριστία. Σήμερα δηλαδή, εδώ που συναχθήκαμε για την τέλεση της Ευχαριστίας προς τον Τριαδικό Θεό, κατεξοχήν σ'αυτή την στιγμή υφίσταται Εκκλησία. Όλες οι άλλες εκδηλώσεις της είτε πρόκειται για τα λεγόμενα μυστήρια (γάμος, βάπτιση κλπ.) είτε για δοικητικές και φιλανθρωπικές μέριμνες, στις οποίες έχουμε εθιστεί πρωτίστως σήμερα, δεν αποτελούν απο μόνα τους φανέρωση εκκλησιαστικού γεγονότος, αν δεν απορρέουν, δεν σχετίζονται και δεν δείχνουν προς την Ευχαριστία.
Η ευχαριστιακή σύναξη, για να μπορεί να εκφράζει το πνεύμα που αναφέραμε, χρειάζεται ως απαράβατη προϋπόθεση την παρουσία όλων των επιμέρους τάξεων του εκκλησιαστικού σώματος, από τον επίσκοπο ως κεφαλή, τον πρεσβύτερο, τον διάκονο ως σύνδεσμο του κλήρου και του λαού του Θεού. Καμία από τις τέσσερεις τάξεις δεν αποτελεί είδος πολυτέλειας, αλλά όλες είναι αναγκαίες όχι τόσο για την λαμπρότητα της Λειτουργίας αλλά προκειμένου η Λειτουργία να είναι όντως έργο Λαού και να εικονίζει την εσχατολογική Βασιλεία, όπως μας την περιγράφει το βιβλίο της Αποκαλύψεως, με τον Χριστό στο κέντρο να περιβάλλεται από το πρεσβυτέρειον, τους διακόνους και το συναγμένο λαό.
Σεβασμιώτατε,
Επιτρέψτε μας να θεωρούμε ότι σε όλο το δεύτερο μισό του ταραγμένου 20ου αιώνα και μέχρι και σήμερα, ήσαστε ένας από τους μάρτυρες της εκκλησιαστικής συνείδησης της καθολικότητας της Ορθοδοξίας, όπως αυτή εκφράζεται και εδώ και αιώνες σαρκώνεται από τον Οικουμενικό θρόνο. Η παρουσία σας στο Βόλο με την ευκαιρία του συνεδρίου και της τιμητικής εκδηλώσεως της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών, δίνει τη δυνατότητα και την ευκαιρία να σας τιμήσουμε και να σας απονείμουμε τον Χρυσούν Σταυρόν, την Ανώτατη Τιμητική Διάκριση της Μητροπόλεώς μας, σε ένδειξη απεριόριστης τιμής και ευγνωμοσύνης για το εκκλησιαστικό, ποιμαντικό, θεολογικό και ευρύτερο ακαδημαϊκό και πνευματικό σας έργο, ευχόμενοι υγεία και μακροημέρευση, και την εκ Θεού δύναμη για την συνέχιση της τόσο δύσκολης αλλά και υψηλής αποστολής σας προς οικοδομήν του Σώματος του Χριστού.
Εις πολλά έτη Δέσποτα!