Αγαπητοί μου εκπαιδευτικοί,
Αγαπητά μου παιδιά,
Σήμερα, στους δύσκολους και σκληρούς καιρούς, που η Παιδεία καλείται να αναπληρώσει ποικίλα κενά, πολλά από τα οποία δημιουργήθηκαν σε ανύποπτο χρόνο και από διαφόρους παράγοντες, η Εκκλησία μας προβάλλει ως πρότυπα Παιδείας τρεις μορφές, που δίδαξαν, συνέγραψαν, κήρυξαν, αλλά και φανέρωσαν, με την ίδια τη ζωή τους, ένα διαφορετικό τρόπο ζωής, ελπίδας, προοπτικής και υπέρβασης.
Κι αυτό, διότι πάντα επεσήμαναν τον κίνδυνο ότι η γνώση μπορεί να παγιδέψει τον άνθρωπο σε μία στείρα ομφαλοσκοπία και να στερήσει τον ορίζοντά του από πολύτιμες διαστάσεις της ζωής. Δυστυχώς, έφτασε ο καιρός, που η αγωνία αυτή δικαιώθηκε. Απίστευτος ο όγκος των επιστημονικών επιτευγμάτων σήμερα. Απίστευτος και ο όγκος της πληροφορίας. Όλη η γνώση βρίσκεται διαθέσιμη και η ζωή μας αλλάζει διαρκώς από τις τεχνολογικές εξελίξεις. Απίστευτα, όμως και τα αδιέξοδα, τόσο τα υπαρξιακά, όσο και τα κοινωνικά. Μία ανθρωπότητα αδύναμη να διαχειριστεί τους καρπούς των μυστικών που ανακάλυψε και ανήμπορη να απαντήσει σε θεμελιώδη ερωτήματα και στοιχειώδεις ανάγκες των κοινωνιών της. Διότι, πόσο ενδιαφέρει τον πεινασμένο, τον άστεγο, τον εξοργισμένο από την αδικία και τον απελπισμένο από την περιθωριοποίηση σύγχρονο άνθρωπο, η κατασκευή ενός ακόμη τεχνολογικού θαύματος; Αλλά και εκείνον που έχει τη δυνατότητα να το αποκτήσει, πόσο τον βοήθησε να νοηματοδοτήσει τη ζωή του και να αποκαταστήσει την ισορροπία στην ψυχή και στις σχέσεις του;
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η προβολή των προσωπικοτήτων των Τριών Ιεραρχών γεφυρώνει αυτό ακριβώς το χάσμα, ανάμεσα στη γνώση και το νόημα της ζωής. Θυμόμαστε και τιμούμε, όχι μόνον τρεις Επισκόπους, όχι μόνον τρεις Αγίους, αλλά και τρεις κορυφαίους επιστήμονες του καιρού τους, οι οποίοι αναζήτησαν με επιμονή ό,τι είχε να τους προσφέρει η εποχή τους. Κατέκτησαν, με αφάνταστη εργατικότητα, το σύνολο, σχεδόν, της διαθέσιμης γνώσης και με σκέψη πρωτότυπη και διεισδυτική την προχώρησαν ακόμη παραπέρα. Δεν αρκέστηκαν, όμως, στην απλή συσσώρευσή της. Από αυτοσκοπό, την μετέβαλαν σε εργαλείο ενός καινούργιου κόσμου, που θα έχει τον άνθρωπο αποκαταστημένο στην αξία και το μεγαλείο του, ικανό να δημιουργεί, να σχετίζεται, αλλά και να διατηρεί ανοιχτό το δρόμο προς την αιωνιότητα.
Ο πανανθρώπινος αυτός πόθος ήταν και τότε τόσο έντονος και τόσο διακαής, όσο και σήμερα. Αλλά και τότε, όπως και τώρα, είχε γίνει φανερό πως ο κόσμος δεν αλλάζει με διαπιστώσεις, αλλά με έργα, με συνέπεια και θυσία. Αυτό το τρίπτυχο απετέλεσε για εκείνους τον δρόμο, που τους οδήγησε σε ορατά αποτελέσματα. Υπήρξε, όμως, δρόμος με οδηγό την πίστη στον Θεό της έμπρακτης αγάπης, της ακλόνητης συνέπειας στους πειρασμούς, της σταυρικής θυσίας. Η πίστη μετασχημάτισε την φιλομάθεια του Μ. Βασιλείου σε επανάσταση ανθρωπιάς, την ρητορική δεινότητα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου σε άτεγκτη κριτική της διαφθοράς, τον στοχασμό του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου σε οδό προς «την ειρήνην του Θεού, την πάντα νουν υπερέχουσαν» (Φιλ. 4:7). Το έργο τους αποτελεί μέχρι και σήμερα μέτρο και συνείδηση του κόσμου μας, διότι στα θεμέλιά του τοποθέτησαν χωρίς δισταγμό την ίδια τη ζωή τους. Η ανιδιοτέλεια, η ασυμβίβαστη αγωνιστικότητα και η αγάπη ως πρώτη προτεραιότητά τους, τους ακολούθησαν μέχρι την τελευταία τους αναπνοή.
Αυτός ο δρόμος αποτελεί και το νόημα της σημερινής γιορτής, σε μία εποχή με ερειπωμένο παρόν, σκοτεινή προοπτική και απουσία συνέπειας λόγων και έργων. Είναι ο δρόμος που μπορεί να οδηγήσει τη σημερινή ανθρωπότητα σε προορισμό χαράς, ελπίδας και δικαιοσύνης, προς τον οποίον θα κατευθύνει το σύνολο των επιτευγμάτων, αλλά και των επώδυνων εμπειριών της. Διότι ο πόνος από τις συσσωρευμένες πληγές της απληστίας και της σκληροκαρδίας περισσεύει.
Αυτό, όμως, που δίνει σε τούτο το όραμα βάσιμες ελπίδες υλοποίησης, είναι η ίδια η ζωή των Τριών Ιεραρχών. Η ζωή, η οποία μαρτυρεί, διαμέσου των αιώνων, πως η Βασιλεία του Θεού αποτελεί μία εσχατολογική προοπτική, τα σημάδια, όμως, που οδηγούν προς αυτήν, πρέπει να φανερώνονται στον κόσμο με την ίδια τη ζωή μας, να σχηματίζουν μία φωτεινή διαδρομή μέσα στο πιο πυκνό σκοτάδι και να καλούν κάθε στιγμή τους «κοπιώντας και πεφορτισμένους» (Ματθ 11:28) σε πορεία εξόδου και λύτρωσης.
Με όλη μου την πατρική αγάπη,
Ο Επίσκοπός σας
† Ο ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ ΙΓΝΑΤΙΟΣ