ΔΙΑΛΕΓΟΜΑΙ, ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ

Του Σεβ. Μητροπολίτου Δημητριάδος κ. Ιγνατίου

Άρθρο στην Εφημερίδα ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

    Πριν από λίγες μέρες, η Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος και Αλμυρού τίμησε τον καθηγητή της Φιλοσοφίας της Θρησκείας στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών , μέλος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής και Πρόεδρο της Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας, Νίκο Νησιώτη, του οποίου το νήμα της ζωής κόπηκε απρόσμενα και τραγικά το καλοκαίρι του 1986.
    Τι είναι όμως αυτό, που δημιουργεί την ανάγκη, όχι μόνο σ΄ εκείνους που τον γνώρισαν, αλλά και στους νεώτερους μελετητές του έργου του, να τον ξαναφέρουν στη μνήμη τους και να αποζητήσουν στη σκέψη του μονοπάτια εξόδου από τα σημερινά αδιέξοδα;
    Ο Νίκος Νησιώτης κέρδισε πλήθος επιστημονικών και αθλητικών τίτλων. Το όνομά του κυριάρχησε παγκοσμίως στο χώρο της θρησκείας, της φιλοσοφίας και του Ολυμπισμού για τρεις δεκαετίες. Δύο όμως είναι οι τίτλοι, που καθόρισαν την ταυτότητά του:
Μέχρι τέλους της ζωής του υπήρξε Έλληνας στη συνείδηση και Ορθόδοξος Θεολόγος στο φρόνημα και το ήθος.
    Δεν επαρκεί ο χώρος, ώστε να αναλυθούν και τα δύο διεξοδικά. Ίσως όμως να αρκούν δυο προτάσεις:
    Ως Έλληνας, αφομοίωσε πλήρως μια μακραίωνη φιλοσοφική και πολιτιστική κληρονομιά και πάτησε ένα στέρεο πνευματικό υπόβαθρο, ώστε να μπορεί με άνεση να συνδιαλέγεται με όλα τα φιλοσοφικά ρεύματα της εποχής του.
    Ως Ορθόδοξος Θεολόγος, συνόδευσε τη Μικρασιάτικη ανατροφή του με τη βαθιά σπουδή των κειμένων, κυρίως όμως του πνεύματος των Πατέρων της Εκκλησίας, γεγονός που τον κατέστησε κριτικό συζητητή με τα άλλα χριστιανικά δόγματα και τις άλλες θρησκείες.
    Κοινή συνισταμένη αυτών των δύο; Η διαλεκτικότητα. Την εντόπισε με διορατικότητα και την ανέδειξε με λόγο και πράξη. Κατάλαβε από νωρίς, πως αυτός ο λαός, καθ΄ όλη τη διάρκεια της ιστορικής και πολιτιστικής διαδρομής του, δεν βασίστηκε ούτε στην καθαρότητα του αίματός του, ούτε στην τάση του να επιβάλλει δια της πυγμής τη θέληση και τη σκέψη του. Όπλο του πάντα υπήρξε ο διάλογος με τον άλλον, η κατανόηση της διαφορετικότητας, η πρόσληψη του καινούργιου και ο μετασχηματισμός του σε δυναμική κίνηση προς τα εμπρός.
    Σε ένα κόσμο, που αναζητεί ταυτότητα μέσω της επιβολής σε όλα τα επίπεδα, από τις διαπροσωπικές μέχρι τις κοινωνικές και διακρατικές σχέσεις, ο Νίκος Νησιώτης αναζήτησε την ταυτότητά του μέσω του διαλόγου και εφάρμοσε  τον λόγο του Παύλου «τοῖς πᾶσι γέγονα τὰ πάντα» (Α΄ Κορ. 9,22). Έτσι, μεταβλήθηκε σε ένα οικουμενικό άνθρωπο, αποφεύγοντας ένα επιφανειακό και ισοπεδωτικό οικουμενισμό, ακριβώς επειδή δεν έχασε ποτέ το ελληνορθόδοξο στίγμα του.  
    Αυτό το στίγμα αναζήτησαν και εκείνοι, που διοργάνωσαν το συνέδριο προς τιμήν του. Σε εποχές σαν τη δική μας, όπου οι καταρρεύσεις δημιουργούν ανακλαστικά περιχαράκωσης, απομόνωσης και στείρου συντηρητισμού, ο Νίκος Νησιώτης έδειξε τον δρόμο της εξόδου από μια ομφαλοσκοπική -και εν πολλοίς αδιάφορη για τον κόσμο- ανακύκλωση ιδεολογημάτων. Το παράδειγμά του, αντίθετα, καλεί σε  συνάντηση με έναν κόσμο, που περιμένει λύσεις και απαντήσεις, εκφρασμένων στη γλώσσα του σύγχρονου ανθρώπου και ποτισμένων από τον δικό του καημό.
    Με ανοιχτά πλέον τα παγκόσμια σύνορα, η στάση ζωής του μπορεί να αποτελέσει οδηγό δημιουργικής συνάντησης με τον παγκοσμιοποιημένο άνθρωπο του 21ου αιώνα, αλλά και εμβάθυνσης στη δική μας ιδιαίτερη πνευματικότητα, ώστε οι θησαυροί της παράδοσής μας να αποτελέσουν πρόταση ζωής για έναν κόσμο, που αναζητεί απεγνωσμένα παρηγοριά και σταθερές αξίες.