Βαρυσήμαντη ομιλία με θέμα «Σύγχρονη οικονομική - πνευματική κρίση. Πνευματικές και κοινωνικές διαστάσεις», εκφώνησε ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος, σε Ημερίδα που διοργάνωσε το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Η Ημερίδα, που ως γενικό θέμα της είχε «Η οικονομική κρίση: εξέλιξη και προοπτικές για την Ελληνική οικονομία», πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 31 Μαρτίου, στο αμφιθέατρο του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών, στο κτίριο του πρώην Ελληνογαλλικού Ινστιτούτου.

Ο κ. Ιγνάτιος περιέγραψε την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στον τόπο μας, τα τελευταία χρόνια και οδήγησε στην σημερινή ποικιλόμορφη κρίση. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «Εδώ και δεκαετίες στον τόπο μας διαπιστώνεται από ποικίλες πλευρές μια παθογένεια σύνολης της δημόσιας ζωής, με δεσπόζοντα στοιχεία τον ατομικισμό, την έκνομη δραστηριότητα, την αποθέωση του πλουτισμού, την τάση επίδειξης και την ηθική εξαχρείωση, τη ρηχότητα και αδιαφορία, την ιδιώτευση και τον «ωχαδερφισμό», τη διαφθορά και αναξιοκρατία, την έλλειψη αλληλοσεβασμού και τόσα άλλα. Και αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας, ιδιαίτερα τα τελευταία τριάντα χρόνια, μετά την μεταπολίτευση και την ένταξή μας στην ευρωπαϊκή οικογένεια, επαναπαυτήκαμε στις δάφνες μας. Ξεχαστήκαμε και νομίσαμε ότι θα μπορούσαμε να απολαμβάνουμε χωρίς να δουλεύουμε. Και αναλογίζομαι ότι το μεγαλύτερο κακό προήλθε από την εμπέδωση της βιοθεωρίας ότι μπορείς να επιτύχεις και να απολαμβάνεις χωρίς κόπο, θυσία, δουλειά... Γι΄  αυτό και αρχίσαμε να ζούμε με δανεικά, αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Προσπαθήσαμε να βολέψουμε τα παιδιά μας στο δημόσιο. Θεωρούσαμε όποιον φοροδιαφεύγει, κλέβει, εξαπατά, παρανομεί, απαιτεί και φωνασκεί, έξυπνο, καταφερτζή και, επιτρέψτε μου τη λέξη, "μάγκα"»

Στη συνέχεια επεσήμανε τις ευθύνες που έχουν για την διαμορφωθείσα κατάσταση ο λεγόμενος πνευματικός κόσμος, αλλά και η ίδια η Εκκλησία, προχωρώντας σε τολμηρή αυτοκριτική: «Ποιός νοιάστηκε όμως για την αφύπνιση της κοινωνίας; Ο λεγόμενος πνευματικός κόσμος, πλην εξαιρέσεων, δεν ξέφυγε από τα επιφαινόμενα και δεν προχώρησε στην ουσία των προβλημάτων μας, που είναι ο άνθρωπος και η νοηματοδότησή του. Οφείλω, όμως, να ομολογήσω ότι και η Εκκλησία, από ανθρώπινης βέβαια πλευράς, υστέρησε, μη έχοντας πολλές φορές τη δυνατότητα να δώσει ένσαρκη, έμπρακτη, απτή, φωτεινή μαρτυρία της πρότασης ζωής που κομίζει. Μια πρόταση που πηγάζει από το Ευαγγέλιο και πραγματώνεται στη ζωή των αγίων, δηλαδή των φίλων του Θεού... Είναι αλήθεια», τόνισε ο Σεβασμιώτατος,  «ότι η Εκκλησία λειτούργησε πιο πολύ σαν θεσμός και λιγότερο ως Σώμα Χριστού. Μεταβλήθηκε σ' ἕνα σύστημα αυτοαναφορικό και κλειστό, που πορεύεται χωρίς να αφουγκράζεται την πραγματικότητα, χρησιμοποιώντας ένα λόγο συχνά ξύλινο και ακατανόητο. Και ακόμη, δίχως να αντιλαμβάνεται τις ριζικές αλλαγές, που έχουν συντελεσθεί σε επίπεδο πρώτα κοινωνικό, όπως η πολυπολιτισμική σύνθεση της κοινωνίας, έπειτα σε οικονομικό, όπως το πέρασμα από την αγροτική πραγματικότητα στην ελεύθερη αγορά, και τέλος σε επίπεδο και πνευματικό, όπως  η ανάδειξη του εαυτού και του ατομικού εγώ έναντι κοινωνικών μοντέλων. Και ενώ συχνά πασχίζουμε με ζήλο να δημιουργήσουμε υποδομές και να προσφέρουμε πολύπλευρο κοινωνικό έργο, πολλές φορές τα εγχειρήματά μας παραμένουν άχρωμες και χωρίς πνοή χειρονομίες, οι οποίες απλώς επιζητούν να συνδράμουν τόσο στην αυταρέσκειά μας, όσο και στην κρατική πρόνοια. Έτσι, όμως, δεν αναδεικνύεται μια διαφορετική προοπτική, που να πείθει ότι ο χριστιανός είναι το «άλας» του κόσμου, το απαραίτητο εκείνο στοιχείο που τον διαφοροποιεί από κάθε άλλο κοσμικό η θρησκευτικό άνθρωπο...»

Για την ανατροπή της κατάστασης ο κ. Ιγνάτιος τόνισε την ανάγκη έντονης αυτοκριτικής από όλους: «να αναγνωρίσουμε τα σφάλματά μας, να συνειδητοποιήσουμε την κατάντια μας. Είναι πρωταρχική ανάγκη η συγκαιρική εθνική αυτογνωσία, το παρ΄ αρχαίοις «γνώθι σαυτόν». Να απαγκιστρωθούμε από τις συλλογικές μας εμμονές και τους μύθους, που χρόνια ολάκερα ορίζουν το γίγνεσθαι στον τόπο μας. Για να το πούμε αλλιώς, να παραδεχθούμε την ηθική διάσταση της κρίσης». Πρότεινε δε τον τρόπο που εισηγείται διαχρονικά η Εκκλησία για την αλλαγή των κακώς κειμένων και δεν είναι άλλος από την μετάνοια: «Ανάγκη μετάνοιας, αλλαγής, δηλαδή, νου, νοοτροπίας, πλεύσης είναι το μήνυμα που εκπέμπουν όσοι έχουν την ευαισθησία να δουν την ουσία των πραγμάτων. Αυτή τη μετάνοια διδάσκει η Εκκλησία του Χριστού δύο χιλιάδες χρόνια τώρα. Και τονίζει το εφικτό της μετάνοιας, αρκεί να υπάρξει η συνειδητοποίηση της ανάγκης της και η θέληση. Για το Χριστό δεν έχει σημασία το τι είσαι αλλά το τι μπορείς να γίνεις...»

Ο Σεβασμιώτατος επέμεινε ότι «Είναι επιτακτική όσο ποτέ άλλοτε η εκ νέου ανακάλυψη της ορθόδοξης πίστης και της ελληνικής παράδοσης που υπήρχαν στην εγχώρια κοινωνική και πνευματική μας ζωή, προτού την ισοπεδώσει το εκκοσμικευμένο «life style» και πρότεινε δυνατότητες αλλαγής σε συγκεκριμένους τομείς: Α. στον Άνθρωπο. Σημείωσε ότι «στην καρδιά του προβλήματος, που λέγεται κρίση, είναι ο άνθρωπος. Είμαι πεπεισμένος ότι αν ο άνθρωπος ιδωθεί στις πραγματικές του διαστάσεις, όπως τις προσδιορίζει η χριστιανική ανθρωπολογία, θα ανατραπούν άρδην οι πνευματικές και κοινωνικές διαστάσεις της κρίσης...» Β. Στην Κοινωνία. Μεταξύ άλλων, παρατήρησε ότι «Η κοινωνία μας δεν θα διορθωθεί έτσι μαγικά. Για να γίνει όντως κοινωνία πρέπει να εφαρμόσουμε τον κοινοτικό, συλλογικό, αλληλέγγυο τρόπο ζωής, αφού πρώτα εκτιμήσουμε την αξία του ανθρώπου...» Γ. Στην Παιδεία. «Δυστυχώς», τόνισε, «θεωρήθηκε η ιστορία περιττή, ο σεβασμός στην πατρίδα ιδεοληψία, το θρησκευτικό μάθημα αναχρονισμός, η παρουσία ιερέα-εξομολόγου άχρηστη. Ποιό έρμα θα συγκρατήσει αυτά τα παιδιά;» Δ. Στην Ευρώπη.  Σημείωσε ότι η κρίση δε είναι μόνο Ελληνική, αλλά και Ευρωπαϊκή και επεσήμανε: «Το οικοδόμημα της Ευρώπης δεν μπορεί να ολοκληρωθεί μόνο με τα οικονομικά μέσα. Πολιτικά παραπαίει και υπαρξιακά αναζητεί την ταυτότητά της, αφού απαρνήθηκε τις χριστιανικές της καταβολές. Η χώρα μας έχει χρέος και μπορεί από το να είναι το παράδειγμα προς αποφυγή να γίνει ένας πνευματικός πνεύμονας στην πολυπολιτισμική και αποπροσανατολισμένη Ευρώπη. Να κομίσει πρόταση νοηματοδότησης του βίου, να διδάξει το φιλότιμο και την αλληλεγγύη, μακριά από ξενοφοβίες και ρατσισμούς, γιατί εγγενώς η ελληνικότητα κρύβει μέσα της την οικουμενικότητα...»

Κατέληξε επισημαίνοντας τον ευεργετικό ρόλο που μπορεί αν διαδραματίσει η Εκκλησία στην παρούσα συγκυρία, αρκεί ν' αντιμετωπιστεί χωρίς παρωπίδες και ιδεοληψίες: «η Εκκλησία, ιδωμένη απροκατάληπτα και χωρίς ιδεοληψίες, συνιστά την ελπίδα και ενότητα της κοινωνίας και τη νοηματοδότηση της ζωής του ανθρώπου... παραμένει διαχρονικά η ενοποιός δύναμη του έθνους μας και η μάνα του λαού μας... Πόσο επιζήμιο θα είναι για το μέλλον αυτού του λαού η αποτίναξη κάθε στοιχείου της ορθόδοξης παράδοσης, ως μουσειακού απολιθώματος!»

Δείτε ολόκληρη την ομιλία εδώ!