Ἀπό 23 έως 25 Ἰανουαρίου 2014 ἔλαβε χώρα στό Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας τό τριήμερο Σεμινάριο Πνευματικῶν πού διοργάνωσε ἡ Ἱερά Μητρόπολη Δημητριάδος. Ἡ θεματολογία τοῦ σεμιναρίου ἦταν ὑψηλοῦ ἐπιπέδου καί προσέφερε πλοῦτο γνώσεων καί ἐμπειρίας, πνευματικῆς καί κλινικῆς, στούς συμμετασχόντες ἐξομολόγους τῆς Μητροπόλεώς μας. Ἡ κάθε ἡμέρα περιλάμβανε τρεῖς εἰσηγήσεις.

Τήν Πέμπτη 23/1 ὁ Σεβ. Ποιμενάρχης μας κ. Ιγνάτιος προσεφώνησε ἐμπνευσμένα τούς συνέδρους καί εἰσηγητές, τονίζοντας τόν κρίσιμο χαρακτήρα τῆς διακονίας τῆς πνευματικῆς πατρότητας. Σύμφωνα μέ τόν Σεβασμιώτατο ὁ πνευματικός πατέρας καλεῖται νά βαστάσει τήν ὀδύνη καί τήν φθορά σύμπαντος τοῦ Ἀδάμ, δηλ. τοῦ ἑαυτοῦ του καί τοῦ ποιμνίου. Καλεῖται νά ὁδηγήσει τούς πιστούς στήν ἐν Χριστῷ αὐτογνωσία πού εἶναι τό μοναδικό θεμέλιο τῆς αὐθεντικῆς ταπεινοφροσύνης.

Πρῶτος εἰσηγητής ἦταν ὁ κ. Ἐμμανουήλ Περσελῆς, καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Ἀθηνῶν. Τό θέμα του ἦταν, "Ἀνάπτυξη καί ἐξέλιξη τῆς πίστεως. Θρησκευτικότητα νηπίου, παιδιοῦ καί ἐφήβου". Ὁ εἰσηγητής ἀξιοποίησε τά πορίσματα τῆς Ἀναπτυξιακῆς Ψυχολογίας, συσχετίζοντάς τα μέ τήν ἐξέλιξη τῆς θρησκευτικότητας καί μέ τά σημαντικά στάδια τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς. Διέκρινε τις ἑξῆς μορφές πίστεως: τήν διαισθητική, τήν μυθική-κυριολεκτική, τήν συνθετική-συμβατική, τήν ἐξατομικευμένη-στοχαστική, τήν συνενωτική καί τήν γενικευμένη πίστη. Περιέγραψε  τά χαρακτηριστικά τῆς κάθε μορφῆς πίστεως (ἤ σταδίου θρησκευτικότητας) καί παρέθεσε μαρτυρίες προσώπων πού καταδείκνυαν στήν πράξη τά χαρακτηριστικά αὐτά.

Δεύτερος ομιλητής ήταν ὁ πρωτοπρεσβύτερος π. Βασίλειος Θερμός, Παιδοψυχίατρος, Επίκουρος Καθηγητής τῆς Ἀνωτάτης Ἐκκλησιαστικῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν. Τό θέμα του ἦταν, "Προνεωτερικός, νεωτερικός, μετανεωτερικός ἄνθρωπος". Τί σημαίνουν αὐτά γιά τήν ἐξομολόγηση". Ὁ π. Βασίλειος ἔκανε μία ἐξαιρετικά μεθοδική καί ἐμπεριστατωμένη συγκριτική ἀνάλυση τῶν τριῶν αὐτῶν ἱστορικῶν φάσεων τοῦ εὐρωπαϊκοῦ πολιτισμοῦ καί τοῦ τύπου ἀνθρώπου τόν ὁποῖο διαμόρφωσαν. Συνέδεσε ὅλα τά παραπάνω μέ τήν πίστη καί τήν θρησκευτικότητα, μέ τήν ταυτότητα (ἀτομική ἤ συλλογική) καί τήν ποιμαντική.

Τρίτος εἰσηγητής ἦταν ὁ Ἀρχιμ. Ἀθανάσιος Παραβάντσος, Ιεροκήρυκας τῆς Μητροπόλεως Δημητριάδος καί Ψυχοθεραπευτής. Τό θέμα του ἦταν, "Τά συναισθήματα τοῦ πνευματικοῦ ὡς διαγνωστική καί θεραπευτική βοήθεια". Ὁ π. Ἀθανάσιος ἀνέδειξε τήν μεγάλη ψυχική σημασία τῶν συναισθημάτων ὡς κρίσιμων ἐνδείξεων πρός δύο κατευθύνσεις: γιά τόν ἑαυτό του (αὐτοδιάγνωση προβληματικῶν τάσεων) καί γιά τόν ποιμαινόμενο πιστό (θεραπευτική διάγνωση). Τόνισε τήν κρίσιμη σημασία πού ἔχει αὐτή ἡ ἐνδοσκόπηση γιά τήν ἀποφυγή σοβαρῶν ποιμαντικῶν κινδύνων καί γιά τήν εὐθυκρισία τοῦ πνευματικοῦ.

Τήν Παρασκευή 24/1 πρῶτος ὁμιλητής ἦταν ὁ κ. Ἀθανάσιος Καρκανιάς, Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής. Τό θέμα του ἦταν, "Ἡ ποιμαντική τοῦ πάσχοντος καί τῆς οἰκογενείας του". Ὁ κ. Καρκανιάς εἰδικεύται στήν ψυχική ὑποστήριξη τῶν καρκινοπαθῶν, καθώς καί τῆς οἰκογενείας τους. Ἑστίασε, λοιπόν, στήν πολύπλευρη δοκιμασία πού συνεπάγεται ὁ καρκίνος γιά ὁλόκληρη τήν οἰκογένεια, στήν μεταβολή τῶν ρόλων τῶν μελῶν της καί στίς σύνθετες ποιμαντικές προκλήσεις πού καλεῖται νά ἀντιμετωπίσει ὁ κληρικός μέσα στό πλαίσιο αὐτό.

Δεύτερος εἰσηγητής ἦταν ὁ π. Βασίλειος Θερμός μέ θέμα, "Παθολογικοί χαρακτῆρες στήν ἐξομολόγηση, Α΄ μέρος". Ὁ π. Βασίλειος διέκρινε τίς διαταραχές χαρακτήρα ἀπό ἐκεῖνες τῆς προσωπικότητας. Οἱ δεύτερες ἀποτελοῦν κλινικές ψυχικές νόσους καί ἀπαιτοῦν σύνθετη ἀντιμετώπιση, ψυχοθεραπευτική καί φαρμακολογική. Ὁ ὁμιλητής ἐπικεντρώθηκε κυρίως στήν ψυχαναγκαστική καί στήν ὁριακή διαταραχή καί ἀνέπτυξε τά ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά τους ἀναφορικά μέ τήν ἐξομολόγηση, παρέχοντας πολύτιμη ἐνημέρωση στούς πνευματικούς γιά τίς δύσκολες αὐτές περιπτώσεις πιστῶν-ἀσθενῶν.

Τρίτος ὁμιλητής ἦταν ὁ Πρωτ. Χριστόδουλος Μπίθας, ΠροΪστάμενος του Ι. Ν. Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μοσχάτου, μέ θέμα, "Πνευματικός καί ἐξομολογούμενος: ἀπόμακρος πατέρας ἤ φίλος καί ἀδελφός;". Ὁ π. Χριστόδουλος μίλησε βιωματικά καί καρδιακά γύρω ἀπό τήν ποιμαντική σχέση πού ἀποτελεῖ τόν πυρήνα τῆς πνευματικῆς πατρότητας καί γιά τήν ἀνάγκη τῆς διακριτικῆς ὁριοθέτησης τῆς σχέσης ποιμένος-πιστοῦ.

   Τήν τρίτη καί τελευταία ἡμέρα τοῦ σεμιναρίου, πρῶτος ὁμιλητής ἦταν ὁ Παιδοψυχίατρος κ. Ἀλέξιος Λάππας, με θέμα, "Τό παιδί καί ὁ ἔφηβος ἀπέναντι στίς νέες τεχνολογίες· ἐθισμός σέ αὐτες". Μέ ἰδιαίτερα μεθοδικό καί ἐποπτικό τρόπο ὁ ὁμιλητής κατέδειξε τά σύγχρονα κλινικά καί στατιστικά δεδομένα τῆς διαρκῶς ἐξαπλούμενης ἐξάρτησης ἀπό τό διαδίκτυο εἰδικότερα καί ἀπό τήν ἠλεκτρονική τεχνολογία γενικότερα. Ἀνέφερε πώς (μετά ἀπό τρεῖς χῶρες τίς Ἄπω Ἀνατολῆς) ἡ Ἑλλάδα ἔρχεται τέταρτη παγκοσμίως στόν ἐθισμό τῶν νέων της ἀπό τήν ψηφιακή τεχνολογία... Τόνισε πώς ἡ ἀποχή ἀπό τήν σύγχρονη τεχνολογία δέν ἀποτελεῖ λύση καί ὅτι ἐκεῖνο πού προέχει εἶναι ἡ δημιουργία ὑγιῶν καί στενῶν δεσμῶν τῶν νέων ἀνθρώπων μέ τό περιβάλλον τους, ἡ ὁποία θά καταστήσει τήν ἐξάρτηση αὐτή περιττή.

Ἡ δεύτερη εἰσήγηση ἔγινε ἀπό τόν Ψυχίατρο - Πρωτ. Ἀδαμάντιο Αὐγουστίδη, μέ θέμα "Ψυχοπαθολογία καί σχέση μέ τήν θρησκευτικότητα". Ὁ π. Ἀδαμάντιος ἀνέλυσε θέματα ὁρολογίας, ψυχιατρικῆς καί θεολογικῆς, τά ὁποία προκαλοῦν σύγχυση  σέ κληρικούς καί λαϊκούς. Τέτοιος ὅρος εἶναι κατεξοχήν ὁ ὅρος "ψυχή", τό περιεχόμενο τοῦ ὁποίου διαφέρει ριζικά στό θεολογικό καί ψυχιατρικό πλαίσιο.

Ἡ τρίτη καί τελευταία εἰσήγηση τοῦ σεμιναρίου ἔγινε καί πάλι ἀπό τόν π. Βασίλειο Θερμό καί ἦταν τό β΄ μέρος τοῦ θέματος "Παθολογικοί χαρακτῆρες στήν ἐξομολόγηση". Ὁ ὁμιλητής παρουσίασε τά βασικά χαρακτηρολογικά καί παθολογικά στοιχεῖα γιά τίς ἀκόλουθες διαταραχές προσωπικότητας: ναρκισιστική, ὑστερική, παρανοειδή καί σχιζοειδή. Ἐπισήμανε ὅτι πλήν τῆς ὑστερικῆς οἱ ὑπόλοιπες αὐτές διαταραχές παρουσιάζονται ὁρισμένες φορές καί σέ κληρικούς λόγω τῶν ψυχοδυναμικῶν χαρακτηριστικῶν τους.

Όλες τις εισηγήσεις ακολούθησε ενδιαφέρον διάλογος, ενώ το Σεμινάριο ολοκληρώθηκε με την καταληκτήρια παρέμβαση του Σεβ. Μητροπολίτου μας κ. Ιγνατίου.