Τιμητικό αφιέρωμα στους πρωταγωνιστές της αντίστασης απέναντι στην Εαρινή Επίθεση των Ιταλών (1941): Συνταγματάρχης Ν. Γεωργούλας - Ταγματάρχης Δημήτριος Κασλάς
Την Τρίτη 27 Οκτωβρίου, στις 10 το πρωί στο Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας στα Μελισσιάτικα θα πραγματοποιηθεί τιμητικό αφιέρωμα στον Συνταγματάρχη του 5ου Συντάγματος Πεζικού Ν. Γεωργούλα και στον Ταγματάρχη του ΙΙ Τάγματος του 5ου Συντάγματος Πεζικού Δημήτρη Κασλά. Και οι δυο εξαίρετοι Θεσσαλοί στρατιωτικοί υπήρξαν πρωταγωνιστές της σθεναρής αντίστασης έναντι των Ιταλών και ειδικότερα απέκρουσαν επιτυχώς την Εαρινή επίθεση (PrimaVera) που εξαπολύθηκε στις 9 Μαρτίου του 1941.
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί από τον πολιτιστικό φορέα της Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος & Αλμυρού «Μαγνήτων Κιβωτός, για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος» και τη 32η Ταξιαρχία Πεζοναυτών που εδρεύει στο Στρατόπεδο ''Συνταγματάρχη (ΠΖ) Ν. Γεωργούλα" ως ένα ελάχιστο φόρο τιμής στο έπος του 1940-41 αλλά και στους δυο Θεσσαλούς στρατιωτικούς.
Το όνομα του Συνταγματάρχη Πεζικού κοσμεί το όνομα του στρατοπέδου της 32ης Ταξιαρχίας Πεζοναυτών και είναι συνυφασμένο με την ιστορία της Νέας Ιωνίας και της πόλης του Βόλου. Ο Ταγματάρχης Δημήτρης Κασλάς με καταγωγή από το Πουρί, Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Ζαγοράς - Μουρεσίου με τη δράση του έγραψε τη δική του ιστορία συνδέοντας το όνομα του με την περιοχή της Μαγνησίας και της γενέτειρας του.
Η εκδήλωση που θα πραγματοποιήσει ο φορέας «Μαγνήτων Κιβωτός, για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος» και η 32η Ταξιαρχία Πεζοναυτών εντάσσεται σε ένα σχεδιασμό που έχει προγραμματιστεί από τους δυο φορείς και τον ερευνητή των αρχείων Ν. Γεωργούλα και Δ. Κασλά κ. Αλέξανδρο Καπανιάρη. Για το λόγο αυτό πραγματοποιήθηκε επίσκεψη του Ταξιάρχου και Διοικητή της 32η Ταξιαρχίας Πεζοναυτών κ. Πέτρου Κάρλες στον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Δημητριάδος & Αλμυρού και Πρόεδρο του πολιτιστικού φορέα «Μαγνήτων Κιβωτός κ. Ιγνάτιο αλλά και αντίστοιχα επίσκεψη του Αλέξανδρου Καπανιάρη, Οργανωτικού Γραμματέα του φορέα «Μαγνήτων Κιβωτός» στη 32η Ταξιαρχία Πεζοναυτών όπου συζητήθηκαν να πραγματοποιηθούν δυο δράσεις. Η μια αφορά την τιμητική εκδήλωση στον Συνταγματάρχη του 5ου Συντάγματος Πεζικού Ν. Γεωργούλα και τον Ταγματάρχη του ΙΙ Τάγματος του 5ου Συντάγματος Πεζικού Δημήτρη Κασλά και η δεύτερη δράση αφορά φωτογραφική έκθεση αφιέρωμα στη ζωή και το έργο του Συνταγματάρχη Ν. Γεωργούλα σε εκθεσιακό χώρο του Βόλου που θα συνδυαστεί με τις εκδηλώσεις εορτασμών του Στρατοπέδου Ν. Γεωργούλα τον Απρίλιο του 2016.
Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Δημητριάδος & Αλμυρού κ. Ιγνάτιος αναφέρει χαρακτηριστικά: «Με την συνεργασία της 32η Ταξιαρχίας Πεζοναυτών θα πραγματοποιήσουμε μια σειρά επετειακών εκδηλώσεων και δράσεων με στόχο να τιμήσουμε κορυφαίες στιγμές αντίστασης της πατρίδα μας αλλά και να φωτίσουμε εκείνες τις πτυχές των ανθρώπων που σημάδεψαν την ιστορία της χώρας μας ενώ παράλληλα συνδέονται και με την ιστορία της πόλης και της Μαγνησίας».
Την εκδήλωση θα παρακολουθήσει το μόνιμο και έφεδρο προσωπικό της 32ης Ταξιαρχίας Πεζοναυτών αλλά και κάθε πολίτης της Μαγνησίας που το επιθυμεί. Για το λόγο αυτό οι φορείς συνδιοργάνωσης της εκδήλωσης προσκαλούν ανοικτά όλους τους πολίτες της Μαγνησίας να παραβρεθούν στην εκδήλωση.
Το πρόγραμμα της εκδήλωσης περιλαμβάνει:
- Χαιρετισμός του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ιγνάτιου.
- Χαιρετισμός του Ταξιάρχου και Διοικητή της 32η Ταξιαρχίας Πεζοναυτών κ. Πέτρου Κάρλες.
• Αρχείο Ν. Γεωργούλα και Δ. Κασλά: Οι άνθρωποι, οι στρατιωτικοί, η εποχή - Αλέξανδρος Καπανιάρης, Ερευνητής των αρχείων Ν. Γεωργούλα και Δ. Κασλά
• Προβολή του ντοκιμαντέρ Στην κόψη της ιστορίας: Ταγματάρχης Δημήτρης Κασλάς σε σκηνοθεσία Γιώργου Λάγδαρη και Κώστα Ανέστη, Έρευνα - Κείμενα του Αλέξανδρου Καπανιάρη και μουσική του Ανδρέα Κατσιγιάννη.
- Παρέμβαση των σκηνοθετών του ντοκιμαντέρ Γιώργου Λάγδαρη και Κώστα Ανέστη.
• Εθνικός ύμνος.
Σύντομο Βιογραφικό Συνταγματάρχη Νικόλαου Γεωργούλα
Ο Νικόλαος Γεωργούλας γεννήθηκε στο χωριό Ρεντίνα του Νομού Τρικάλων την 1η Ιανουαρίου 1896. Γιος του ταγματάρχη (πεζικού) Σταύρου Γεωργούλα, ακολούθησε τον πατέρα του σε διάφορες πόλεις της Ελλάδος μέχρι το έτος 1914. Στην συνέχεια αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Βόλου και εισήλθε από τους πρώτους στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων.
Το 1916 αποφοίτησε από την Σχολή Ευελπίδων με το βαθμό του Ανθυπολαγαχού και το 1919 πολέμησε σαν υπολοχαγός στο μέτωπο του Στρυμώνα και στην Κριμαία κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων εναντίων της Ρωσίας.Έλαβε μέρος στη Μικρασιατική Εκστρατεία και υπήρξε από τους πρώτους που αποβιβάστηκαν στη Σμύρνη πολεμώντας στην πρώτη γραμμή όπου και προήχθη λόγω ανδραγαθίας σε Λοχαγό. Ο Νικόλαος Γεωργούλας υπήρξε Διοικητής του 5ου Συντάγματος Πεζικού Τρικάλων όπου και πολέμησε από την κήρυξη του πολέμου 28/10/1940 μέχρι την 1η Μαΐου 1941 κατά την οποία το εν λόγω Σύνταγμα διαλύθηκε.
Ο Συνταγματάρχης Πεζικού Νικόλαος Γεωργούλας ως διοικητής του 5ου Συντάγματος Πεζικού συμμετείχε με θάρρος και αυτοθυσία όπως και οι περισσότεροι Έλληνες στον αγώνα για την σωτηρία της πατρίδας. Έλαβε μέρος σε πολλές μάχες στις χιονοσκεπείς κορυφές της Πίνδου, ο ίδιος δε προσωπικώς μέχρι του τέλους Ιανουαρίου συμμετείχε στις επιθέσεις για την κατάληψη της Κόνιτσας των υψωμάτων Ιτιά-Τσέκουρνο-Πυθάρι, Μάλι-Σιβράνι-Τοπογιάννη-Γαραντίν-Ροντέν και άλλα.
Στις 9 Μαρτίου του 1941 εκδηλώθηκε η Εαρινή Επίθεση των Ιταλών η οποία υπήρξε η πιο σφοδρή μάχη κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο. Ο ίδιος ο Benito Mousolini με όλες του τις δυνάμεις επεχείρησε την κατάληψη του υψώματος 731 με σκοπό να εμβολίσει το κεντρικό μέτωπο των Ελλήνων και έτσι να ανοίξει το δρόμο για Κλεισούρα-Πρεμετή και Ιωάννινα. Παρά την φοβερή προετοιμασία των Ιταλών με τρείς μεραρχίες από ξεκούραστους στρατιώτες, υπερδιπλάσιο αριθμό πυροβόλων και την χρήση πεντακοσίων αεροπλάνων έναντι μηδενός από Ελληνικής πλευράς το ύψωμα 731 με το 5ο Σύνταγμα Πεζικού Τρικάλων με διοικητή τον θρυλικό πλέον Συνταγματάρχη Νικόλαο Γεωργούλα αντιστάθηκε με επιτυχία μη παραχωρώντας στους Ιταλούς ούτε σπιθαμή εδάφους. Την τέταρτη ημέρα μετά την έναρξη της Εαρινής επιθέσεως το 5ο Σύνταγμα Πεζικού Τρικάλων έχοντας τεράστιες απώλειες ελλείψη πυρομαχικών, ύπνου και τροφίμων αντικαστάθηκε από το 19ο Σύνταγμα Σερρών.
Μετά την συνθηκολόγηση της Ελλάδος και την άρνηση του να δεχθεί την άδικη «ήττα» από τους Ιταλούς τους οποίους είχε συντρίψει στο πεδίο της μάχης ο Συνταγματάρχης Νικόλαος Γεωργούλας προχώρησε στην οργάνωση της αντίστασης με άλλους αξιωματικούς στην πόλη του Βόλου. Το σχέδιο του προδόθηκε, συνελήφθη από τους Ιταλούς και φυλακίστηκε με την προοπτική να σταλεί μαζί με τους άλλους στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ιταλία.
Ακολούθως στις 20 Ιανουαρίου 1943 επιβιβάστηκε μαζί με άλλους συλληφθέντες στο πλοίο «Πόλη της Γένουας» προκειμένου να μεταβούν στην Ιταλία. Καθ' οδόν όμως το πλοίο τορπιλίστηκε από Αγγλικό υποβρύχιο μεταξύ των νησιών Σάων και Αυλώνα με αποτέλεσμα να βρουν μαρτυρικό θάνατο οι περισσότεροι από τους Έλληνες αξιωματικούς μεταξύ των οποίων και ο Συνταγματάρχης Γεωργούλας.
Σύντομο βιογραφικό του Ταγματάρχη Δημήτρη Κασλά
Ο Δημήτριος Γ. Κασλάς γεννήθηκε στο Πουρί του Νομού Μαγνησίας το 1901. Ήταν γιος του Γεωργίου Καζίλα του Στεργίου και της Μαρίας Καζίλα, το γένος Διακουμή. Το όνομά του από Καζίλας το άλλαξε σε Κασλάς όταν κατετάγη στον Στρατό.
Το 1920 κατετάγη κληρωτός στη Λάρισα, και τέλη Ιουλίου μεταβαίνει στη Σμύρνη, όπου βρισκόταν σε εξέλιξη η Μικρασιατική Εκστρατεία. Τον Ιανουάριο του 1922 συμμετείχε σε στρατιωτικές εξετάσεις και εισήχθη με επιτυχία στον ουλαμό Έφεδρων Αξιωματικών του Αφιόν Καραχισάρ (έδωσαν εξετάσεις 1200, επέτυχαν 225, σειρά επιτυχίας 97). Στην συνέχεια ακολουθεί η κατάρρευση του μετώπου και συλλαμβάνεται αιχμάλωτος από τον Αύγουστο του 1922 μέχρι τον Απρίλιο του 1923. Αμέσως μετά την επιστροφή του από την αιχμαλωσία και σε ηλικία 22 ετών ονομάζεται Έφεδρος Ανθυπολοχαγός. Τον Μάρτιο του 1924 κατατάσσεται στις τάξεις των μόνιμων αξιωματικών του Στρατού, και στην συνέχεια ακολουθεί μία εξαιρετική πορεία με σταθμό την περίοδο 1940 -1945. Κατά την κήρυξη του πολέμου το 1940 υπηρετούσε στο 5ο Σύνταγμα Πεζικού Τρικάλων ως λοχαγός και αμέσως μετά ανέλαβε κατά την διάρκεια των μαχών τη Διοίκηση του ΙΙ/5 τάγματος όπου και προήχθη σε ταγματάρχη για ανδραγαθία στο πεδίο της μάχης. Το αποκορύφωμα της ένδοξης πορείας του τάγματος στο οποίο υπήρξε διοικητής είναι η απόκρουση της επιθέσεως που σχεδιάστηκε και εξαπολύθηκε παρουσία του ίδιου του Μουσολίνι με την ονομασία «Εαρινή Επίθεση» με διάρκεια από 9 έως 25 Μαρτίου 1941. Η επίθεση εκδηλώθηκε κυρίως εναντίον του υψώματος 731 το οποίο υπεράσπιζε το ΙΙ/5 τάγμα με διοικητή τον Δημήτριο Κασλά. Στο ύψωμα 731 συνετρίβησαν οι πανίσχυρες μεραρχίες των Ιταλών και στην ουσία μ' αυτό τον τρόπο κρίθηκε ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος.
Μετά την κατάρρευση του μετώπου ο Δ. Κασλάς επέστρεψε στο Πουρί και κατά την Γερμανοϊταλική κατοχή λαμβάνει μέρος στην Εθνική Αντίσταση στις τάξεις του ΕΛΑΣ ως Διοικητής του 52ου Συντάγματος. Το Σύνταγμα δραστηριοποιήθηκε στην περιοχή Λαμίας - Καρπενησίου -Καρδίτσας με πολύ μεγάλες επιτυχίες. Για τις υπηρεσίες του προς την πατρίδα μετά την απελευθέρωση εξορίστηκε από το 1945 έως το 1948 στα νησιά Σέριφο - Ικαρία - Σαντορίνη. Με την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης το 1985 προήχθη, μετά θάνατον , σε ταξίαρχο. Απεβίωσε στις 22-2-1966 από καρδιακό επεισόδιο ενώ είχε προηγηθεί και εγκεφαλικό. Του είχαν απονεμηθεί: Χρυσούν Αριστείο Ανδρείας, Πολεμικός Σταυρός Γ΄ Τάξεως, Αργυρούς Σταυρός του Β΄ Τάγματος, Μετάλλειον στρατιωτικής αξίας Δ΄ Τάξεως.
Ντοκιμαντέρ Στην κόψη της ιστορίας: Ταγματάρχης Δημήτρης
Η Υπόθεση της ταινίας
Η ηρωική και μαρτυρική πορεία της ζωής του Δημήτρη Κασλά ξεκινά μαζί με τον 20ο αιώνα από το χωριό Πουρί του Πηλίου και συναντιέται σε σημεία κλειδιά με την σύγχρονη ελληνική ιστορία : Μικρά Ασία - πόλεμος του 40 - αντίσταση - μετεμφυλιακή Ελλάδα. Στην καρδιά της ταινίας υπάρχει μια διαφορετική ματιά στο «κρυμμένο» έπος του Μαρτίου 1941: ενώ οι τύχες του πολέμου έχουν πια κριθεί, μια τελευταία ηρωική αντίσταση προβάλλεται στο ύψωμα 731 απέναντι στην εαρινή επίθεση των Ιταλών. Επικεφαλής στον «καταραμένο λόφο» ο ταγματάρχης Κασλάς που κατορθώνει, μαζί με τους στερημένους και ταλαιπωρημένους στρατιώτες του από τα Τρίκαλα και τη Καρδίτσα, να κρατήσει το ύψωμα βάζοντας τη σφραγίδα του στην αποτυχία της ιταλικής εαρινής επίθεσης και κάνοντας τον Μουσολίνι που παρακολουθούσε τις εξελίξεις από πολύ κοντά να αποχωρήσει απογοητευμένος. Μοναδικά ντοκουμέντα της ταινίας είναι οι ζωντανές μαρτυρίες των συμπολεμιστών του Δημ. Κασλά, 20χρονων παιδιών το 40-41 που δίνουν την αληθινή όψη ενός έπους που όμως δεν έπαψε να είναι ένας σκληρός, απάνθρωπος και αιματηρός πόλεμος.
Η κάμερα περιπλανιέται στους πραγματικούς τόπους : στο ίδιο το ύψωμα 731 με φανερά 68 χρόνια μετά, τα σημάδια των βομβαρδισμών, στην Κλεισούρα, τους Βουλιαράτες, τον ορεινό όγκο της Τρεμπεσίνας. Η αφήγηση ζωντανεύει χρησιμοποιώντας αρχειακό υλικό από φιλμ της εποχής, τους ήχους της μάχης, τα κείμενα και κυρίως το πλούσιο μοναδικό αρχείο που άφησε πίσω του ο ίδιος ο Δημ. Κασλάς. Αδιάλυτα δεμένη με τα μεγάλα γεγονότα των πολέμων η προσωπική ζωή του ήρωα της ταινίας περνάει μέσα από το αφηγηματικό νήμα χρωματίζοντας την ιστορία με τα έργα της ειρήνης : τη δημιουργία οικογένειας, τις δυσκολίες της καθημερινότητας και την καταγραφή των πολεμικών αναμνήσεων.
Οι βασικοί συντελεστές της ταινίας Σκηνοθεσία:
Γιώργος Λάγδαρης - Κώστας Ανέστης
Έρευνα -Τεκμηρίωση - Κείμενα - Ψηφιοποίηση:Αλέξανδρος Καπανιάρης
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Δημήτρης Κορδελάς
Μουσική: Ανδρέας Κατσιγιάννης
Μοντάζ: Αθανασία Ξαφάρα
Αφήγηση: Βασίλης Ευταξόπουλος
2η κάμερα: Τάσος Νικολάου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Γιάννης Γεωργιάδης
Ήχος: Γιώργος Ζαγόρης
Μουσικοί: Ανδρέας Κατσιγιάννης, Κυριάκος Κουβέντας, Σταύρος Κουσκουρίδας, Φίλιππος Ρέτσιος
Παραγωγή Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Μαγνησίας Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Τρικάλων Δήμος Ζαγοράς.