Δημητριάδος Ιγνάτιος: «Χωρίς Θεία Ευχαριστία ενορία δεν υφίσταται»

Η Ορθόδοξη ενορία στον 21^ο αιώνα

Την Ορθόδοξη Εκκλησία της Φινλανδίας επισκέπτεται, από το περασμένο Σάββατο, ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος, προσκεκλημένος του Σεβ. Αρχιεπισκόπου Καρελίας & Πάσης Φινλανδίας κ. Λέοντος, προκειμένου να ομιλήσει στο Συνέδριο  που διοργανώνει η Ένωση Ορθοδόξων Ιερέων Φινλανδίας στην πόλη Oulu (6-8/2/2011). Ο κ. Ιγνάτιος την Κυριακή 6/2 λειτούργησε στον Καθεδρικό Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ουσπένσκι, στο Ελσίνκι και το μεσημέρι παρακάθισε σε γεύμα, που παρέθεσε προς τιμήν του ο Γενικός Γραμματέας του Οικουμενικού Συμβουλίου Εκκλησιών της Φινλανδίας, Ορθόδοξος Ιερέας π. Heikki Hutunen.

Σήμερα ξεκίνησαν οι εργασίες του Συνεδρίου, στο οποίο συμμετέχουν ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Καρελίας & Πάσης Φινλανδίας κ. Λέων, ο Σεβ. Μητροπολίτης Oulu κ. Παντελεήμων και περίπου 35 Ιερείς της ημιαυτόνομης Ορθοδόξου Εκκλησίας της Φινλανδίας.

Στο Συνέδριο ο κ. Ιγνάτιος ανέπτυξε δύο εισηγήσεις. Η πρώτη είχε θέμα «Η Μυστηριακή ζωή στη σύγχρονη ενορία». Ο Σεβασμιώτατος, μεταξύ άλλων, σημείωσε ότι «χωρίς την Θεία Ευχαριστία, ως οδό που ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός υπέδειξε για ένωση με Εκείνον, ενορία δεν υφίσταται. Μία ενορία χωρίς αυτό το κέντρο, διεκδικεί ίσως ιδιότητες μιας φιλανθρωπικής οργάνωσης ή ενός συλλόγου ορθόδοξης πνευματικότητας, έχει χάσει όμως την ιδιότητα του ορατού σώματος του Χριστού σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο, δηλαδή έχει χάσει τον βασικό της χαρακτήρα και τον βασικό της προσανατολισμό. Συγχρόνως, όμως, η θεία Ευχαριστία και γενικότερα η μυστηριακή ζωή της ενορίας, αφορά ανθρώπους οικείους, ανθρώπους σε σχέση, τόσο σε επίπεδο μεταξύ πνευματικού πατέρα και πνευματικών παιδιών, όσο και μεταξύ αδελφών συνανθρώπων. Η Θεία Ευχαριστία ολοκληρώνει και τελειοποιεί μία βιωμένη κοινοτική ενοριακή ζωή. Όσο, λοιπόν, προϋπόθεση αυθεντικής ενορίας υπάρχει το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, τόσο προϋπόθεση ενέργειας του Μυστηρίου αυτού είναι η δυνατότητα μιας ζωντανής ενοριακής ζωής...»

Στη συνέχεια ο κ. Ιγνάτιος ανέδειξε τον καθοριστικό ρόλο του συνειδητοποιημένου και έμπειρου Ποιμένα, ως βασικού παράγοντα της Μυστηριακής ζωής της ενορίας: «Στις Ορθόδοξες ενορίες σε όλες τις γωνιές της γης, ο συνειδητός ιερέας, με συνείδηση του έργου του, γνώση των τοπικών συνθηκών, εμπειρία διαποίμανσης, αλλά και προσωπική πνευματική ζωή, αποτελεί μέγεθος αναντικατάστατο. Τέτοιοι ιερείς προσδίδουν αναμφίβολα μία βαθύτερη πνευματικότητα και στην μυστηριακή ζωή της κοινότητας. Είναι σε θέση να καταστήσει τα μυστήρια όντως λειτουργικά (έργο λαού) και να τα εδραιώσει στην συνείδηση των πιστών ως σημείο αναφοράς, ενδυνάμωσης, αλλά και παράγοντα ενίσχυσης των δεσμών μεταξύ των ενοριτών...»

Σε άλλο σημείο της ομιλίας του κατέδειξε ότι η Μυστηριακή ζωή συνιστά την σύγχρονη μαρτυρία της Εκκλησίας στον κόσμο και σημείωσε: «Η ενοριακή ζωή πρέπει να αντιμετωπιστεί ως ένα επεκτεινόμενο μυστήριο, ορατό και αυτομάτως ελκυστικό. Η οδός της προσέγγισης και της ουσιαστικής ανανέωσης της μυστηριακής ζωής περνάει μέσα από την καθημερινή πρακτική. Το Χριστιανικό μυστήριο δεν είναι αποκρυφιστική τελετή, στην οποίαν συμμετέχουν ορισμένοι εκλεκτοί, μακριά από τα βλέμματα του όχλου. Αντίθετα, τελείται σε κοινή θέα και επιδιώκει να ενσωματώσει ολόκληρο τον χωροχρόνο. Κατά συνέπεια, η μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας αποτελεί συγχρόνως και μαρτυρία προς τον κόσμο και όχι μια εσωτερική λειτουργία της ενορίας...» Κατέληξε δε, με τα εξής: «Η μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας γεννά αγίους, ικανούς να θρέφουν πνευματικά γενεές επί γενεών, αγίους όμως, των οποίων το πρόσωπο δεν προκαλεί θαυμασμό και αίσθηση μηδαμινότητας, αλλά μάλλον διάθεση για μίμηση και αυτοπεποίθηση πως η μίμηση αυτή είναι εφικτή. Πίσω από ζωντανές ενορίες, πίσω από ζωντανή εκκλησία, πάντα κρύβονταν και πάντα θα κρύβονται συγκεκριμένα πρόσωπα, συνήθως αφανή, τα οποία ενσωμάτωσαν το μυστήριο του Σταυρού και σήκωσαν στις δικές τους πλάτες τις αμαρτίες του κόσμου τους. Είδαν στο πρόσωπο του πλησίον τον ίδιο τον Χριστό και συγχρόνως προσωποποίησαν στο δικό τους πρόσωπο το πρόσωπό Του, πείθοντας με τρόπο απόλυτο πως ζει ο Χριστός, όντας ο αυτός εις τους αιώνας»

Μετά τη συζήτηση, ακολούθησε η δεύτερη εισήγηση που είχε θέμα «Η Ορθόδοξη ενορία στον 21^ο αιώνα». Ο κ. Ιγνάτιος επεσήμανε τους παράγοντες που αλλοτριώνουν την Ορθόδοξη ενορία σήμερα και σημείωσε χαρακτηριστικά: «Η ατομική εξασφάλιση, εγκόσμια και υπερβατική, υποβίβασε σε δεύτερη μοίρα τον ρόλο του κοινού, του εκκλησιαστικού και βασικό ζητούμενο έγινε η ατομική ηθική και η μεταθανάτια τακτοποίηση. Άμεσο αποτέλεσμα αυτής της επιλογής υπήρξε και συνεχίζει να υπάρχει η χαλάρωση και η εν πολλοίς αδρανοποίηση του νοήματος της ενορίας. Δεν πρόκειται περί ελλείψεως δράσεων. Πολλές ενορίες έχουν να επιδείξουν και συσσίτια και δράσεις και φιλόπτωχα ταμεία. Κανείς δεν αμφισβητεί την αναγκαιότητα και την εναρμόνισή τους με τις θείες εντολές. Όμως ζητούμενο παραμένει  η νοηματοδότηση όλων των δράσεων. Και νόημα είναι ένα: η φανέρωση της αγάπης του θεού για τους ανθρώπους. Αλλά και κάτι πέρα από αυτό: η αποκάλυψη της ποιότητας της ζωής και η ποιότητα της σχέσης με Θεό και ανθρώπους που ανταποκρίνεται στη βαθύτερη φύση μας και στους βαθύτερους πόθους μας...»

Στη συνέχεια ανέλυσε τους τέσσερις βασικούς πυλώνες της αυθεντικής ενορίας: Την Μυστηριακή ζωή, την ανθρώπινη σχέση, ως συνύπαρξη στον ίδιο χώρο, την κοινή ενοριακή δράση και την σύνδεση της προσωπικής σχέσης των ενοριτών με τον Θεό και μεταξύ τους. Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο, ο κ. Ιγνάτιος τόνισε πως «η Εκκλησία μπορεί χωρίς φόβο, αλλά και με ρεαλισμό, να διαλεχθεί με τις σημερινές συνθήκες και να αναζητήσει νέες μορφές ενοριακής ζωής. Προηγουμένως, όμως, απαιτείται η αναγνώριση και ανάλυση των ριζικά διάφορων συνθηκών από κάθε άλλη εποχή της ανθρώπινης ιστορίας, όπως είναι: α) Η γιγάντωση των ενοριών, με αντιστρόφως ανάλογη την ισχύ των δεσμών μεταξύ των ενοριτών, αλλά και της επαφής με τον πυρήνα της ενοριακής ζωής, δηλ. τα μυστήρια... β) Η ενοποίηση του χώρου, με αποτέλεσμα την εύκολη μετακίνηση, αλλά και την δημιουργία πολλές φορές ενός ενοριακού τουρισμού... γ) Ο χρόνος πλέον δεν ενώνει τους ανθρώπους. Μάλιστα αποβαίνει πλέον παράγοντας διάσπασης. Η ώρα της ανάπαυσης για τον έναν αποτελεί ώρα εργασίας για τον άλλον... δ) Νέοι τρόποι  ανθρώπινης επαφής. Το διαδίκτυο αποτελεί και μάλλον περισσότερο θα αποτελέσει στο μέλλον, τη μεγαλύτερη πρόκληση για την παραδοσιακή ενοριακή ζωή, αλλά και το μεγαλύτερο εργαλείο...»

Καταλήγοντας, επεσήμανε ότι είναι αναγκαία προϋπόθεση για τη σύγχρονη ενορία ν' ανακτήσει το χαμένο Θεολογικό και πρακτικό της υπόβαθρο για να ξαναδώσει ζωή στο Εκκλ/κό σώμα: «Μια νέα εποχή ήδη καλπάζει, με αλλαγές και εξελίξεις, που δεν προλαβαίνουν ούτε οι πρωταγωνιστές της να αντιληφθούν. Ο πυρήνας της Εκκλησίας, η Ορθόδοξη ενορία, όχι μόνον δέχεται τις πιέσεις των αλλαγών σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες, αλλά και επωμίζεται με συχνά επώδυνο τρόπο τα κενά σε επίπεδο θεολογίας, αλλά και οργάνωσης της εκκλησιαστικής ζωής σε οικουμενικό επίπεδο. Οι παραδοσιακές Ορθόδοξες εκκλησίες, συνηθισμένες σε υποστήριξη εξωγενών παραγόντων (κράτος παραδοσιακών κοινωνικών δομών), έχουν αναλωθεί περισσότερο σε υπεράσπιση κεκτημένων, παρά σε δυναμικές απαντήσεις στις νέες προκλήσεις. Η απώλεια της εσχατολογίας έχει οδηγήσει σε μαρασμό τον ζωντανό θεολογικό λόγο. Συγχρόνως οι πιέσεις από μια πλουραλιστική κοινωνία με ποικιλία απόψεων, θρησκειών, αιρέσεων και κινημάτων στις πόλεις πιέζει μια Ορθοδοξία με ανοικτά τα προβλήματα της ενότητάς της σε επίπεδο δικαιοδοσιών. Αυτά και αρκετά ακόμη εκδηλώνονται κατά κύριο λόγο στην ενοριακή ζωή. Σ΄ αυτήν όμως βρίσκεται και η ελπίδα.

Η ανάκτηση προϋποθέσεων, τόσο σε θεολογικό, όσο και σε πρακτικό επίπεδο στην ενορία θα ξαναδώσει στο εκκλησιαστικό σώμα την χαμένη υγεία του. Χωρίς αυτήν, χωρίς τον χωροχρόνο της, το Ευαγγέλιο δεν έχει ούτε χρόνο, ούτε τόπο να πατήσει και έχουμε εμείς την ευθύνη αν θα το καταστήσουμε ρεαλιστική απάντηση στον σύγχρονο κόσμο ή ουτοπία»

Την Τρίτη 8/2 ο Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος θα λειτουργήσει, στον Καθεδρικό Ιερό Ναό Αγίας Τριάδος Oulu και θα επιστρέψει στο Ελσίνκι, όπου το βράδυ θα παρακαθίσει σε επίσημο δείπνο, που θα παραθέσει προς τιμήν του η Επιτροπή Εκπαιδευτικών Θεμάτων της εκεί ενορίας.

Διαβάστε τις δύο εισηγήσεις:

Η Μυστηριακή ζωή στη σύγχρονη ενορία

Ο Ορθόδοξη ενορία στον 21ο αιώνα