Εθελοντισμός, κατά την οικονομική έννοια είναι εκείνη η εργασία για την οποία δεν παρέχεται οικονομική ανταμοιβή (Freeman, 1997). Στην χριστιανική παράδοση, η εθελοντική εργασία έχει να κάνει με την αντίληψη ότι προσφέρουμε στον συνάνθρωπό μας (ως Σαμαρείτες -το πιο απλό παράδειγμα), ενώ ταυτόχρονα προσφέρουμε προς τον Θεό εκείνο το τμήμα της ζωής μας ως ανταμοιβή για την αιώνια ζωή. Το παρόν κείμενο, κατά κύριο λόγο πραγματεύεται το πώς αποτιμάται οικονομικά η εθελοντική προσφορά των συνανθρώπων μας που προσφέρουν εθελοντική εργασία στις διάφορες ανάγκες της Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος.

Αν αναρωτηθεί κάποιος για το αν η εθελοντική εργασία μετράται στο ΑΕΠ, η απάντηση εκ πρώτης όψεως είναι αρνητική! Όχι δεν μετράται, καθώς και ο όρος ΑΕΠ πλέον έχει αλλάξει ως έννοια, όπως αυτή του δόθηκε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση, τον έχει προσαρμόσει στα νέα οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα (Ευρωπαϊκή Ένωση, 2007). Η επίτευξη της κοινωνικής συνοχής, έχει αποκτήσει την ίδια σημασία με την οικονομική ανάπτυξη. Κοινωνική συνοχή θεωρείται το να μπορούν όλοι να μοιραστούν το ίδιο επίπεδο προόδου ή ευημερίας. Δηλαδή, τουλάχιστον σίτιση, ρουχισμός και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη για όλους, στο σημείο που είναι εφικτό.

ΠΟΣΟ αξίζει η εθελοντική εργασία που προσφέρεται;  Ένας από αυτούς τους τρόπους, είναι εκείνος του εναλλακτικού κόστους. Δηλαδή, αν δεν κάνει κάποιος αυτό το εθελοντικό έργο, θα έπρεπε να το κάνει κάποιος άλλος επί πληρωμή. Αν δηλαδή, κάποιοι συνάνθρωποι μας δεν προσέφεραν εθελοντικά την εργασία τους στα ιδρύματα της Μητρόπολής μας, θα έπρεπε το Δημόσιο -με την μορφή διάφορων Φορέων (π.χ. Κοινωνική Πρόνοια) να τους φροντίσει με όσα μέσα έχει, ώστε να μην παραμείνουν αναξιοπαθούντες. Αυτό σημαίνει μεγαλύτερο Δημόσιο Τομέα, ο οποίος υπό τις παρούσες οικονομικές συνθήκες θα δυσκολευόταν να παράσχει ανάλογο επίπεδο φροντίδας λόγω των μειωμένων κονδυλίων, μνημονίων και συναφών οικονομικών καταστάσεων.

Τα ιδρύματα της Ιεράς Μητρόπολης Δημητριάδος  που βελτιώνουν τη θέση των αναξιοπαθούντων συνανθρώπων μας είναι τα παρακάτω:

• Κέντρο Υποδοχής Κρατουμένων «ο Εσταυρωμένος», Παράρτημα «Καταφυγή», Τέσσερις (4) Ξενώνες για Άστεγους, Ενοριακά Φιλόπτωχα Ταμεία, Πληρωμές Ξενοδοχείων, καθαρισμοί και βοήθεια κρατουμένων στα Κρατητήρια του Κεντρικού Λιμεναρχείου Βόλου και του Τοπικού Αστυνομικού Τμήματος.
• Κέντρο Συμπαράστασης Οικογένειας -ΙΜΔ, Σταθμός Α' Βοηθειών «ΔΙΑΚΟΝΙΑ», Κοινωνικό Φαρμακείο, Συμβουλευτικός Σταθμός Υποστήριξης Πολιτών
• Δος Ημίν Σήμερον -στον Άγιο Νικόλαο προσφέροντας έως και 200 μερίδες φαγητού, είκοσι τέσσερα (24) Σπίτια Γαλήνης Χριστού ή 1400 μερίδες φαγητού που προσφέρονται καθημερινά σε όλη την ΙΜΔ.

Ο Άγιος Νικόλαος με το Σπίτι Γαλήνης «Δος Ημίν Σήμερον» λειτουργεί 363 ημέρες τον χρόνο. Σε ημερήσια βάση σερβίρονται 160 μερίδες κατά μέσο όρο. Αυτό μεταφράζεται σε 58500 μερίδες φαγητό ετησίως, ενώ για τις ανάγκες σε πρώτες ύλες για την υλοποίηση του γεύματος, μηνιαίως ο Άγιος Νικόλαος χρειάζεται 1,700 Ευρώ, ποσό το οποίο χρειάζεται να καλύψει ο Ναός, και ετησίως αγγίζει τα 21,000€.

Στα υπόλοιπα Σπίτια Γαλήνης σερβίρονται από 30 έως 110 μερίδες φαγητό ημερησίως. Αν υπολογιστεί ο αριθμός αυτός (1350) επί τις 6 ημέρες που μαγειρεύεται το φαγητό στα υπόλοιπα Σπίτια Γαλήνης, τότε κάθε μήνα η Μητρόπολη προσφέρει περίπου 41,000 μερίδες σε όλη την επικράτεια της και φτάνει τις 369,000 μερίδες ετησίως, ενώ αν προσθέσουμε και τις 58,500 μερίδες φαγητού του «Δος Ημίν Σήμερον», τότε ο αριθμός αγγίζει περί τις 430,000 μερίδες. Η ελάχιστη χρέωση μερίδας φαγητού σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ιερέων, έκαστη μερίδα των συσσιτίων ποικίλλει από 1,30 έως 1,80€ (Ευρώ) όταν η ελάχιστη χρέωση μερίδας φαγητού για έναν φοιτητή στην Φοιτητική Εστία είναι τα 2€, τότε το ποσό που κοστίζουν οι μερίδες στο σύνολο τους για ΟΛΟ το έτος αγγίζει τις 690,000€. Αν διερωτάται κάποιος ΠΟΙΟΣ καλύπτει τα χρήματα αυτά η απάντηση είναι ΟΛΟΙ ΕΚΕΙΝΟΙ που προσφέρουν από το ΥΣΤΕΡΗΜΑ τους.

Οι «μαγείρισσες» που προσφέρουν εθελοντικά τον χρόνο τους στις Ενορίες-Σπίτια Γαλήνης, διατηρούν μικρές παρέες και φιλική διάθεση, συνήθως είναι άνω των 30 ετών αλλά υπάρχουν και νεαρότερες στην δεύτερη δεκαετία της ζωής τους. Η συνήθης ηλικιακή ομάδα είναι τα 55-65 έτη, νοικοκυρές στα σπίτια τους που δεν εργάζονται κάπου αλλού, αλλά προσφέρουν από τον προσωπικό τους χρόνο. Υπάρχουν όμως εξίσου και νεότερες ηλικιακά κυρίες ενώ χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι Σπίτια Γαλήνης εκτός του Δήμου Βόλου παρουσιάζουν και εθελοντές νεαρότερης της ηλικίας των 35 ετών.  Με άλλα λόγια, οι κυρίες που μαγειρεύουν στα Σπίτια Γαλήνης, θα μπορούσαν να μείνουν σπίτι τους να ξεκουραστούν, να «ψυχαγωγηθούν» σε πρωϊνές εκπομπές, να ξοδέψουν χρόνο στην αγορά της πόλης του Βόλου. Οι εθελόντριες κυρίες αριθμούν περί τις 470-500 και προσφέρουν καθημερινά (Δευτέρα έως Σάββατο) 3-4 ώρες στην Μητρόπολη μας, ενώ το σύνολο των εργατοωρών πλησιάζουν τις 21,000 ώρες ετησίως, και αυτές πολλαπλασιαζόμενες του ελάχιστου κόστους/μεροκάματου τα 3€, τότε ξεπερνούν το ποσό των 63,000€. Αν προστεθεί στο ποσό και το κόστος ΟΛΩΝ των μερίδων, τότε κάποιος καταλαβαίνει ότι το συνολικό κόστος το χρόνο αγγίζει τις 750,000€ μόνο για φαγητό.

Είναι μόνο τα Σπίτια Γαλήνης μέρος της οικονομικής αποτίμησης του εθελοντισμού στην Μητρόπολη; Η απάντηση είναι αρνητική και προστίθενται, το Γενικό Φιλόπτωχο, τα Ενοριακά Φιλόπτωχα και το Κέντρο Συμπαράστασης Οικογένειας που όλα μαζί το 2011 πρόσφεραν 87,570€ σε αναξιοπαθούντες συνανθρώπους μας, παράλληλα με το Κοινωνικό Φαρμακείο. Ο Συμβουλευτικός Σταθμός Υποστήριξης Πολιτών απαρτίζεται από  εθελοντές γιατρούς, φαρμακοποιούς, δικηγόρους, λογιστές, φοροτεχνικούς,  που προσφέρουν για 2 ώρες την εβδομάδα σε συνανθρώπους μας, το κόστος εργασίας τους ανέρχεται στα 35-50€. Δηλαδή, οκτώ (8) ώρες την εβδομάδα, τον μήνα 32 και τον χρόνο 340 εργατοώρες περίπου, η αξία της προσφοράς τους, αγγίζει τα 12,000€. Το ποσό φαίνεται μικρό, εκείνο όμως που παραμένει σημαντικό είναι το νεαρό της ηλικίας των περισσοτέρων επιστημόνων (έως 35 ετών) που προσφέρουν εθελοντικά τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους.

Αν κάποιοι νομίζουν ότι κάπου εδώ τελείωσε η αποτίμηση, ας ξανασκεφτούν ότι υπάρχουν συνάνθρωποί μας που πληρώνουν τους ξενώνες φιλοξενίας άστεγων συνανθρώπων για ολιγοήμερη διαμονή, τον ρουχισμό, αλλά και είδη πρώτης ανάγκης για ανθρώπους στις φυλακές, στα κρατητήρια, στα νοσοκομεία, σε φτωχά νοικοκυριά και όπου αλλού υπάρχει ανάγκη. Είτε οι πράξεις τους αυτές κοινοποιούνται, είτε όχι και παραμένουν κρυφές σημασία έχει ότι η αγάπη και το φιλότιμο προς τον συνάνθρωπό δεν έχει χαθεί στις μέρες μας. Η φράση «να μην γνωρίζει η αριστερά τι ποιεί η δεξιά» ταιριάζει στις παραπάνω περιπτώσεις.

Η ανάγκη για να διατηρηθεί η κοινωνική συνοχή είναι μεγάλη, αν τεθεί πλέον ως ελάχιστη αξία του εθελοντισμού -μετά τους υπολογισμούς μας,  το συμβολικό ποσό του 1,000,000€ είναι κατανοητό, ότι εφόσον δεν καλύπτει αυτό το ποσό ο εθελοντισμός των συνανθρώπων μας, θα πρέπει να το κάνει κάποιος ΑΛΛΟΣ! Αν η απάντηση που δίνεται είναι ο Δήμος, τότε αυτό το 1,000,000€ με τον συνολικό αριθμό νοικοκυριών να αγγίζουν τα 29,000 (απογραφή Στατιστικής Υπηρεσίας του 2001), τότε κάθε νοικοκυριό θα ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΝΤΑΝ με δημοτικά τέλη περίπου 33€. Μπορεί κάποιος να προσφέρει όχι 1 ή 4 ώρες αλλά 8 ώρες δωρεάν από τον χρόνο του -μια ημέρα της ζωής του κάθε χρόνο, για τον συνάνθρωπο του; Αν το ποσό αυτό φαίνεται μικρό ή άνευ σημασίας σε κάποιους, γιατί λοιπόν εσείς που αμφισβητείται την εθελοντική προσφορά, δεν προσφέρεται προκαταβολικά με την μορφή χρήματος ή εθελοντικής εργασίας σε κάποιον που έχει ανάγκη ή σε κάποια άλλη Μη Κυβερνητική Οργάνωση που χρειάζεται την βοήθεια και αλληλεγγύη; Ούτως ώστε να εκφράζετε ολοκληρωμένα και τεκμηριωμένα την αμφισβήτησή σας;

Συνοψίζοντας, για όσους είναι προκατειλημμένοι και εύκολα σχολιάζουν αρνητικά τα κακώς κείμενα γύρω τους, αλλά και εκείνα της Εκκλησίας, αν θέλουν να βελτιώσουν τον κόσμο έμπρακτα, ας θυσιάσουν τουλάχιστον μια μέρα εργάσιμη από τη ζωή τους για το σκοπό αυτό. Η Εκκλησία  προσπαθεί να ανακουφίσει τον ανθρώπινο πόνο χιλιάδες χρόνια τώρα, ενώ και η Μητρόπολή μας δίνει τον καθημερινό αγώνα της. Σε εμάς απομένει να συνεχίσουμε ενωμένοι, άλλωστε όλοι μαζί μπορούμε!