Ολοκληρώθηκαν, με απόλυτη επιτυχία, οι εργασίες της Θεολογικής Ημερίδας που διοργάνωσαν η Ιερά Μητρόπολη Δημητριάδος και η Ένωση Θεολόγων Μαγνησίας και διοργανώθηκε στο Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας.

Κατά την 3η και τελευταία Συνεδρία, πρώτος ομιλητής ήταν ο κ. Σταύρος Μπαλογιάννης, Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ., ο οποίος μίλησε με θέμα «Η αναγκαιότητα του μαθήματος των θρησκευτικών». Ο ομιλητής εξαρχής επεσήμανε την αναγκαιότητα του μαθήματος γιατί στην εποχή μας κυριαρχεί υπαρξιακή κρίση. Κατ’ αυτήν ο άνθρωπος αναζητεί τον εαυτό του, βιώνει την κοινωνική απομόνωση, καλείται να πάψει να σκέπτεται. Επικρατεί το άλγος σε όλες τις διστάσεις του: ψυχική, ψυχολογική, σωματική, ηθική, φιλοσοφική, κοινωνική, θεολογική.

Στη συνέχεια ανέλυσε συγκεκριμένα φαινόμενα της εποχής: Την αποδόμηση της κοινωνίας, την πορεία προς την παγκοσμιοποίηση, τα χαρακτηριστικά της οποίας είναι, η υπέρβαση του εθνικού στοιχείου, των θρησκευτικών διαφορών, η επικράτηση ενός τύπου πολιτιστικού περιγράμματος, ενός πολιτικού συστήματος, μίας γλώσσας, ενιαίας τεχνοδομής, η ενοποίηση του χωροχρόνου, η κατάργηση ρυθμιστικών οικονομικών διαστάσεων, η ανάδειξη οικολογικής παραμέτρου, η απο-προσωποποίηση του ατόμου, η έμφαση στην οικονομική ευημερία.

Ο κ. Μπαλογιάννης μίλησε για την επάνοδο των ειδώλων στην εποχή μας. Των ειδώλων του αρχέγονου ανθρώπου, της Πολιτείας, των σύγχρονων ειδώλων (υλιστικού ευδαιμονισμού, ανθρωπισμού, υπερανθρώπου). Η ειδωλολατρία νοείται ως προσπάθεια εξόδου από την αμφίρροπη θέση μεταξύ αγαθού και κακού, με αποτέλεσμα την επικράτηση του φόβου.

Ο κ. Μπαλογιάννης μίλησε για την αναγκαιότητα ψυχικής αρμονίας, η οποία εξαρτάται, εν πολλοίς, από τη διαπαιδαγώγηση στην οικογένεια, το σχολείο, την κοινωνία. Έχει σκοπό την μη ανάπτυξη αρνητικών συναισθημάτων, την καλλιέργεια ηθικών αξιών, την ανάπτυξη ηθικής συνείδησης και την εδραίωσή της. Χωρίς αυτή ο άνθρωπος οδηγείται στην αυτοαπόρριψη. Γι’ αυτό είναι απαραίτητη η δύναμη των πνευματικών αξιών. Αν βγάλουμε τα θρησκευτικά από το σχολείο όχι ως μάθημα θρησκειακό, αλλά ως μαρτυρία του Σταυρού και της Ανάστασης, θα προσφέρουμε αρνητική υπηρεσία στους νέους της εποχής μας. Το μάθημα θα επικρατήσει, όμως, όσο υπάρχει ο Θεολόγος που θα το ζήσει βιωματικά, ως γεγονός της Ανάστασης. Μέσα από ένα τέτοιο μάθημα ο άνθρωπος θα αποκτήσει κοινωνική συνείδηση κατά το πρότυπο της Αγίας Τριάδος.

Ακολούθησε ο κ. Αντώνιος Σμυρναίος, Λέκτορας Νεοελληνικής Ιστορίας και Διδακτικής της Ιστορίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα «Όταν το Μυστήριο συναντά το μάθημα: Τα θρησκευτικά ως ανάγκη, ως απειλή, ως εναλλακτική πολιτισμική γυμναστική»

Ο κ. Σμυρναίος, μεταξύ άλλων, επεσήμανε ότι «μια συζήτηση για την αναγκαιότητα του μαθήματος των θρησκευτικών σήμερα δεν θα μπορούσε να μη συσχετιστεί με το γεγονός ότι η δυνατότητα των άμεσα ή έμμεσα εμπλεκομένων στο μάθημα αυτό να υπερασπίσουν την αποστολή τους και την αποστολή του μαθήματος φαίνεται να έχει σημαντικά εξασθενήσει. Τα θρησκευτικά είναι εμφανές ότι απειλούνται, γι’ αυτό και εγείρονται, ιδιαίτερα σήμερα, ζητήματα αναγκαιότητας, δηλ. νομιμότητας μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο εξουσίας…»

Σε άλλο σημείο της ομιλίας του υπογράμμισε ότι «Οι παιδαγωγικές αρχές αλλά και η ίδια η αναπόδραστα παιδαγωγική προσωπικότητα των διδασκόντων πρέπει να χρησιμοποιούνται μέσα στο μάθημα των θρησκευτικών ως υποδοχείς και ως ελκυστείς του Μυστηρίου, ανοίγοντας το φεγγίτη του ουρανού στους μαθητές… Το Μυστήριο πρέπει να συναντά το μάθημα, αλλά και το μάθημα να δεξιώνεται το Μυστήριο, πρέπει δηλ. να υπάρχει η αγωνιώδης μέριμνα των διδασκόντων να ξεκινήσει μέσα από την ίδια τη σχολική τάξη η κατεργασία, όχι μιας γνωστικής. Ηθικολογικής ή πολιτιστικής, αλλά μιας αγαπητικής σχέσης ανάμεσα στο μαθητή και στον Θεό, αλλιώς η αυτοαναίρεση του μαθήματος θα είναι απολύτως δεδομένη, αλλά και φυσιολογική…»

Κατέληξε λέγοντας ότι «το θρησκευτικό μάθημα απειλείται γιατί απειλεί. Απειλούσε τη νεωτερικότητα, απειλεί και τη διάδοχό της. Δεν είναι αλήθεια, όμως ότι, εκ της φύσεώς του, απειλεί; Δεν αποτελούσε πάντοτε σκάνδαλο και μωρία; Σκεφθήκατε ποτέ πώς θα μπορούσε να διαχειριστεί το σκάνδαλο και τη μωρία ένα σχολικό μάθημα; αλλά και πάλι, πάντοτε δεν αντιτίθετο ευθέως προς τον κοσμοκράτορα του αιώνος τούτου; Μας κάνει εντύπωση όταν αποστραγγίζεται σε ηθικολογία ή πολιτιστική γυμναστική;… Συνεπώς, τα θρησκευτικά είναι υβριδικό μάθημα και αυτή ακριβώς είναι η μεγάλη του ευλογία, αλλά και το ριζοσπαστικό του διακύβευα σε ένα κόσμο που μονίμως, αλλά και νομίμως, σύμφωνα με τη λογική του, το αρνείται… Τα θρησκευτικά, νομίζω σε αυτό και μόνο υποχρεούνται: να κομίζουν την αναγκαιότητα του Μυστηρίου στον ίδιο τον κόσμο. Έτσι θα κατορθώσουν να συγκροτήσουν μια μόνιμη και αναγκαία απάντηση στο νόημα της γνώσης»

Τον κύκλο των ομιλητών έκλεισε η κ. Δέσποινα Τσιάνου, Ιατρός, η οποία μίλησε με θέμα «Παιδεία χωρίς Θεό αντέχεται;». Η κ. Τσιάνου έθεσε, καταρχήν το ερώτημα: «Τί λείπει σήμερα από την Παιδεία; γιατί η γνώση δεν σοφίζει και το σχολείο δεν ικανοποιεί; Γιατί τα παιδιά οδηγούνται σε ακρότητες;» Επεσήμανε ότι «Πολιτεία που δεν έχει ως βάση την Χριστιανική Παιδεία είναι οικοδομή που κτίζεται χωρίς νερό και ασβέστη». Σημείωσε ότι το μάθημα των θρησκευτικών σήμερα θεωρείται απειλή και παραγκωνίζεται στο βωμό της παγκοσμιοποιημένης ισοπέδωσης. Επεσήμανε, επίσης, ότι παλαιότερα στην χρηστή διαπαιδαγώγηση των νέων συνέβαλαν και η οικογένεια και η κοινωνία και αναρωτήθηκε: «Πόσοι γονείς σήμερα έχουν επίγνωση της ύψιστης αποστολής τους; Πόσοι εμπιστεύονται τα παιδιά τους στην Εκκλησία και τα κατευθύνουν στη αγιότητα;… η Κοινωνία τροφοδοτεί με ψευδαισθήσεις, σαθρά πρότυπα, αρρωστημένες προτεραιότητες». Τόνισε δε τα αρνητικά πρότυπα που προσφέρουν το υποκριτικό πολιτικό σύστημα και η τηλεόραση. «Σ’ αυτό το κλίμα η κοινωνία διαμορφώνει πρόσωπα θρησκευτικά απονευρωμένα και πνευματικά αναλφάβητα. Γι’ αυτό, το βάρος πέφτει στο σχολείο. Αν δε καταφέρει να εναρμονίσει τον άνθρωπο ως σώμα, ψυχή και πνεύμα, τότε η γνώση, από οδός φιλοσοφίας θα γίνει εργαλείο κοινού επαγγελματισμού...»

Επεσήμανε την ανάγκη του μαθήματος των θρησκευτικών, ως του μόνου που μπορεί να υποψιάσει τα παιδιά για τον Θεό και να τα οδηγήσει στη μέθεξη του Θεού. «Γι’ αυτό είναι τραγικό ν’ αγνοείται το μάθημα στον τόπο μας όπου η πίστη μετετράπηκε από ιδεολόγημα σε ζωή. Το μάθημα πρέπει ν’ αναδειχθεί σε πεδίο άσκησης στην αγάπη και στην ελευθερία. Όταν τα παιδιά γνωρίσουν τον Χριστό, την πολιτιστική τους κληρονομιά, θα σεβαστούν την ετερότητα και θα δουν τον άλλο ως πλησίον, ως αδελφό…»

Κατέληξε δε με τα εξής: «Αν το μάθημα δεν έχει χαρακτήρα ομολογιακό – ηθικοπλαστικό, τότε σε ποια χώρα ζούμε;  Ή μήπως θα γίνουμε πρόσφυγες στον ίδιο μας τον τόπο. Ευθύνη των γονέων είναι να ζητούν να διδάσκονται στο σχολείο η πίστη στον Χριστό, γιατί Παιδεία χωρίς Χριστό δε νοείται και ζωή χωρίς Χριστό δεν αντέχεται»

Ύστερα από αναλυτική και διεξοδική συζήτηση, τις εργασίες της Ημερίδας συνόψισε ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος, ο οποίος ευχαρίστησε θερμά τους ομιλητές και τους κοπιάσαντες και επεσήμανε, μεταξύ άλλων: «Αυτά που για εμάς είναι αυτονόητα δεν είναι για κάποιους άλλους… Υπάρχουν τείχη μπροστά μας. Πώς θα τα γκρεμίσουμε για να επιτύχουμε τον επιδιωκόμενο στόχο που είναι η διατήρηση του μαθήματος των θρησκευτικών  στα χέρια των Θεολόγων; Αυτό είναι το διακύβευμα σήμερα... Ο διάλογος που ανοίγεται μπροστά μας θέλει επιχειρήματα, στρατηγική, πειθώ.  Η στιγμή είναι κρίσιμη. Πρέπει να δούμε πώς θα πορευτούμε σε μια εποχή που οι αποφάσεις λαμβάνονται με επίφαση τον διάλογο. Γι’ αυτό απαιτείται ενότητα, προκειμένου να κρατήσουμε το μάθημα να μη μετακυλήσει στα επιλεγόμενα και προαιρετικά. Αυτό είναι το πρώτο και σημαντικό βήμα». Σχολάζοντας, τέλος, τις τελευταίες συγκρούσεις στο χώρο της Μεσογείου, με σαφές θρησκευτικό υπόβαθρο, τόνισε: «Όταν τα θρησκευτικά θέματα γίνονται πρωτοσέλιδα, με αρνητικό περιεχόμενο, αυτό είναι απόδειξη ότι το μάθημα των Θρησκευτικών είναι αναγκαίο για την διακονία και την ειρήνευση της ψυχής…»