Ἀγαπητοί μου ἐκπαιδευτικοί, πολυαγαπητά μου παιδιά,

Γιά πολλούς, ἡ σημερινή ἑορτή μνήμης καί τιμῆς πρός τούς τρεῖς Ἱεράρχες, ἀποτελεῖ ἁπλῶς μία ἀνάμνηση ἑνός κόσμου πού ἔφυγε χωρίς ἐπιστροφή. Στήν ἐποχή τοῦ Διαδικτύου, τῶν ὑπολογιστῶν καί τῆς εὔκολης ἐπικοινωνίας, ἡ μνήμη τῶν σκληρῶν δίσκων δέν φαίνεται νά ἔχει κρατήσει θέση σέ μορφές πού πέρασαν ἀπό τή γῆ αὐτή πρίν 1500 περίπου χρόνια.

Νά ὅμως πού ἔφτασε ὁ καιρός καί ἡ προσδοκία τοῦ ἀνθρώπου γιά μία εὐτυχία, πού θά ἔφερνε ἡ τεχνολογία καί ἡ ταχύτητα, δέν ἐπαληθεύτηκε. Ἀντίθετα, μέ τόν πιό κραυγαλέο καί τόν πιό τραγικό τρόπο, μέρα μέ τή μέρα, ἀποδεικνύεται, πώς ἡ ἀνθρωπότητα δέν εἶχε τήν ὡριμότητα νά δρέψει αὐτούς τούς καρπούς. Οἱ ἰστοσελίδες, ἀπό διαδικτυακοί τόποι γνώσης καί ἐνημέρωσης, μεταβάλλονται συχνά  σέ κυριολεκτικούς ἱστούς, ἱκανούς νά παγιδεύσουν ψυχές, ὁδηγώντας τές στήν ἀπόλυτη μοναξιά, ἀκόμη καί στό ἔγκλημα. Ἡ γρήγορη ἐπικοινωνία καί ἡ δύναμη τῶν μέσων ἐνημέρωσης γίνονται συχνά ἐργαλεῖα ἐνίσχυσης τῆς παντοδυναμίας τῶν ἰσχυρῶν, μέσα ἀπό τήν προπαγάνδα καί τή διαφήμιση. Ἡ θαυμαστή πρόοδος τῆς τεχνολογίας  καί οἱ μηχανές, ἀντί νά ἐξασφαλίσουν σέ ὅλους τους ἀνθρώπους μία καλύτερη ποιότητα ζωῆς καί νά αὐξήσουν τόν ἐλεύθερο χρόνο τους γιά ψυχική καί πνευματική ὡρίμανση, συγκεντρώθηκαν στά χέρια λίγων, ἀφήνοντας τούς λαούς ἐξαθλιωμένους καί ἀπροστάτευτους.

Ζοῦμε σέ καιρούς, πού ζητοῦν παρηγοριά, καιρούς πού ζητοῦν νέα προοπτική, καιρούς πού ζητοῦν νέα ἰσορροπία.  Καί σ΄ αὐτούς ἀκριβῶς τούς καιρούς,  ἡ Ἐκκλησία μας, ἐπιτακτικότερα παρά ποτέ, προβάλλει αὐτές τρεῖς ἅγιες μορφές, τίς μορφές τοῦ ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Χρυσοστόμου, τοῦ ἁγίου Γρηγόριου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ Μεγάλου Βασιλείου.  Τό ἔργο τους, ἀλλά κυρίως ἡ ζωή τους, ἔγινε γέφυρα. Γέφυρα, πρῶτα ἄπ΄ ὅλα ἀνάμεσα στό παρελθόν καί τό μέλλον. Γεύτηκαν καί ἀφομοίωσαν ὅλους τους καρπούς τῆς ἀρχαίας σοφίας, πολύ περισσότερο καί πολύ βαθύτερα, ἀπό πολλούς σημερινούς καί ὄψιμους ἀρχαιολάτρες ἐπικριτές τους. Μελέτησαν, θαύμασαν, ἐπέλεξαν καί τῆς ἔδωσαν τό χέρι ἐκεῖ ἀκριβῶς πού ὁ ἀρχαῖος Ἑλληνικός πολιτισμός γονάτισε ἐξαντλημένος: μπροστά στό βωμό τοῦ ἀγνώστου Θεοῦ. Αὐτό τόν Θεό, πιστοί στά βήματα τοῦ Ἀποστόλου τῶν ἐθνῶν, μπόλιασαν στό ξεραμένο δέντρο τῆς φιλοσοφίας καί τῆς ἐπιστήμης καί τοῦ ἔδωσαν τή δύναμη νά φτάσει ὡς τίς μέρες μας, μεταμορφωμένος σέ ἕναν οἰκουμενικό ἀνθρωπισμό, παράθυρο ἐλπίδας σέ μία ἀνθρωπότητα πού αἱμορραγεῖ.

Γέφυρα ὅμως ἔριξαν καί ἀνάμεσα στό νοῦ καί τήν καρδιά.  Ἀγάπησαν τή γνώση, θαύμασαν τά ἐπιτεύγματά της ἐποχῆς τους, συνέβαλαν στήν πρόοδο ὅλων τῶν ἐπιστημῶν μέ τίς ὁποῖες ἀσχολήθηκαν.  Ἄν ὅμως ἦταν μόνο αὐτά τά ἐπιτεύγματά τους, θά εἶχαν μείνει ὡς κάποιο σοφοί, ἀνάμεσα σέ χιλιάδες σοφῶν, κλεισμένων σέ ἐργαστήρια ἤ γραφεῖα, ἀποκομμένοι ἀπό τόν πόνο τῶν φτωχῶν καί τῶν ἀδυνάτων, ἀναζητητές μία ὅλο καί ὑψηλότερης θέσης στήν πυραμίδα τῆς ἐξουσίας καί προσκυνητές τῆς θεοποιημένης λογικῆς τοῦ κόσμου τούτου.

Ἐκεῖνοι ὅμως ἀναζήτησαν τό νόημα τῆς ζωῆς  στή σχέση τους μέ τόν κόσμο. Οἱ ἁπλοί ἄνθρωποι ὑπῆρξαν τό κέντρο τῶν σπουδῶν καί τῶν ἀξιωμάτων τους. Φτώχυναν γιά τόν κόσμο, ὑπερασπίστηκαν τό δίκιο τῶν ἁπλῶν ἀνθρώπων, ταλαιπωρήθηκαν, κατακεραυνώνοντας τήν διαφθορά καί τήν ἀπληστία τῶν ἰσχυρῶν, κυρίως ὑπέφεραν μέχρι θανάτου πολεμώντας   τήν αἵρεση, ἡ ὁποία στερεῖ ἀπό τόν ἄνθρωπο τήν ἐπίγνωση τῆς ἀληθινῆς του ἀξίας καί τῆς  ἀληθινῆς του προοπτικῆς καί τοῦ κλείνει τό δρόμο πρός τά αἰώνια. Δίδαξαν ὡς σοφοί, ἀλλά ἀγάπησαν τόν κόσμο ὡς Πατέρες.  Καί αὐτό τό πέτυχαν, γιατί, μέ μία ἀκόμη γέφυρα, τή φορά αὐτή μέ τήν ἴδια τη ζωή τους, ἔνωσαν τή γῆ μέ τόν οὐρανό. Ὅσο ἀπέθεταν τήν ὕπαρξη καί τούς κόπους τους στά χέρια τοῦ Θεοῦ, τόσο μάθαιναν νά βλέπουν τόν κόσμο μέσα ἀπό τά δικά Του μάτια. Τά μάτια τῆς συμπόνιας καί τῆς ἀγάπης γιά τόν ἄνθρωπο. Αὐτῆς τῆς συμπόνιας καί αὐτῆς τῆς ἀγάπης ἐργαλεῖα ἔγιναν ὅλες οἱ σπουδές καί ὅλα τά ταλέντα τους.

Ἀγαπητοί μου ἐκπαιδευτικοί καί πολυαγαπημένα μου παιδιά,

Οἱ καιροί πλημμύρισαν ἀπό πτυχία καί διδακτορικά διπλώματα, στέρεψαν ὅμως ἀπό συμπόνια καί νόημα ζωῆς. Στέρεψαν ἀπό ἀνθρώπους ἱκανούς νά διδάξουν, ἀλλά καί ἄξιους νά στηρίξουν. Ἡ ἐποχή μας στέρεψε ἀπό Πατέρες. Ὅπως λέει καί ὁ ἄπ. Παῦλος, πολλούς δασκάλους θά βρεῖτε στή ζωή σας, λίγους ὅμως πατέρες (Α΄ ΚΟΡ., 4,15). 

Οἱ τρεῖς Ἱεράρχες ὅμως, ὡς προστάτες ὅλων ἐκείνων πού παλεύουν νά κατακτήσουν, ἀλλά καί νά διδάξουν τή γνώση, κρατοῦν ζωντανό τό ὅραμα ἑνός κόσμου, τοῦ ὁποίου ἡ σπουδή καί ἡ μόρφωση δέν ξεραίνει τίς καρδιές ἀλλά μετατρέπεται, ἀπό ἐργαλεῖο ἐξουσίας, σέ μέσον συμπαράστασης καί ἀλληλεγγύης.

Συγχρόνως, οἱ τρεῖς Ἱεράρχες, κρατοῦν ἀνοικτό ἕνα παράθυρο πρός τά ἔσχατα καί τά αἰώνια. αὐτοί, ἀλλά καί ὁλόκληρη ἡ πατερική παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας πού λαμπρύνεται ἀπό αὐτά τά ὑπέρλαμπρα ἀστέρια, αὐτούς "τούς τρεῖς μεγίστους φωστῆρες", δέν σταματοῦν ποτέ νά ἀναζητοῦν συνοδοιπόρους  πρός ἕνας κόσμο, ὅπου τό φῶς τῆς πατρικῆς ἀγάπης "τῆς τρισηλίου θεότητος", θά ἀντανακλᾶται σάν σέ διάφανο κάτοπτρο σέ ψυχές πού ἕνωσαν τό νοῦ μέ τήν καρδιά τους καί θά διαχέεται στήν ἀνθρώπινη κοινωνία καί σέ ὅλη τη δημιουργία.

Τέτοιων ψυχῶν ἐμπειρίες καί διδαχές μας παρέδωσε ἡ Ὀρθόδοξη πίστη μας. Ὡς κόρην ὀφθαλμοῦ ὀφείλουμε νά διατηροῦμε τήν ἀκρίβεια τῶν δογμάτων της. Δέν ἀποτελοῦν  ἀκροβασίες ἀλαζονικῆς διάνοιας, ἀλλά ἀνεκτίμητο καταστάλαγμα φωτισμένου νοῦ. Γί΄  αὐτό καί  ἡ ἀπόλυτη προσήλωση καί ὁ σεβασμός στήν πατερική διδασκαλία, δέν ἀποτελεῖ πράξη ὑποταγῆς, οὔτε ἄρνηση τῆς ἐξέλιξης καί τῆς προόδου τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας, ἀλλά, ἀντίθετα, νοηματοδότηση, προοπτική καί ἐλπίδα της. Μέ τήν ἴδια προσήλωση ὀφείλουμε νά διατηροῦμε ζωντανό, παράλληλα μέ τή διδασκαλία, καί τό πνεῦμα τῶν Πατέρων. Τό πνεῦμα τῆς συνέπειας λόγου καί πράξης, τό πνεῦμα τῆς ἑτοιμότητας γιά ἀνταπόκριση στίς ἑκάστοτε ἀνάγκες, ὑλικές καί πνευματικές καί κυρίως τό πνεῦμα τῆς πατρικῆς παρουσίας. Αὐτό τό πνεῦμα διατηρεῖ σύγχρονούς του τρεῖς ἱεράρχες, αὐτό θά καταστήσει τό λόγο μας, ἀλλά κυρίως τό παράδειγμά μας σύγχρονο, ζωντανό καί λυτρωτικό. 

Σέ ἕναν κόσμο κουρασμένο ἀπό τήν αὐταρέσκεια ἡγετῶν καί διδασκάλων, ἄς συμμεριστοῦμε τήν ἔννοια τῶν τριῶν Ἱεραρχῶν γιά τά πάθη καί τά παθήματά του. Ἀκοῦμε μαζί τους τό κάλεσμα τῶν καιρῶν. Ψηλαφοῦμε καθημερινά πληγές προδοσίας καί ἀπογοήτευσης. Ὁ λόγος τούς ἅς γίνει λόγος μας. Τό πνεῦμα τους, πνεῦμα μας. Ἡ πίστη τους, πίστη μας. Τό κάθε μας ἐπίτευγμα κι ἡ κάθε μας ἱκανότητα, ὅπως καί γιά κείνους, ἄς μετατραπεῖ σέ προσφορά ἀπαντοχῆς κι ἐλπίδας πρός ἕνα κόσμο πού πεινάει καί διψάει τά ὁρατά καί τ΄ ἀόρατα. Ἄς μήν τοῦ τά στερήσουμε!

Μέ ὅλη τήν πατρική μου ἀγάπη

Ὁ Ἐπίσκοπός σας

† Ο ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ ΙΓΝΑΤΙΟΣ